Αγερσανί.Γεωργία μιας άλλης εποχής(μέρος Α΄)

 

Γεωργία

Τα πρωτοβρέξια σπέρνουν όλα τα αμμουδερά χωράφια και το γέννημα για τα ζά.Τα δυνατά φυρόγια χωράφια τα σπέρνουν πιο ύστερα.Τα αφήνουν να βρέξει πιο πολύ,μέχρι το Μάρτη.Πριν από κάθε σπορά κάνουνε αγιασμό στο χωράφι και είτε έρχεται ο παπάς και αγιάζει είτε παίρνουν αγιασμό και αγιάζουν οι ίδιοι.

Τα περισσότερα χωράφια τα σπέρνουν γέννημα ή για πατάτες.Για να σπείρουν ένα χωράφι πρώτα το φράζουν γύρω γύρω.Κόβουν καλάμια και με αυτά κάνουν φράκτες και φράζουν γύρω γύρω το χωράφι.Αφήνουν σε μια μεριά το χωράφι άφρακτο και εκεί βάζουν μια ξυλόπορτα που είναι φτιαγμένη από αθανατόξυλα και πλεγμένα με αλυαριές. Όταν φράξουν το χωράφι βάζουν μέσα τα ζα και τρώνε τα χόρτα και μετά το καματεύγουνε (ζευγαρώνουν).Θα το κάνουν ένα –δυο – τρείς κάματοι και μετά θα το σπείρουν.

1.Πατάτα    Για να βάλουν πατάτες τις κόβουν πρώτα σε μικρά κομμάτια.¹Κάθε γεωργός κρατά ένα καλάθι² με τις κομμένες πατάτες και όπως προχωρά το σύνεργο(άροτρο)στο αυλάκι που σχηματίζεται ρίχνουν τις κομμένες πατάτες σε απόσταση μιας παντουλιάς (κάθε 25 πόντους).

Φύτευμα πατάτας

Φωτ.Π.Αναγνωστόπουλος

 (βιβλίο Αγερσανί-Νάξου)

Όταν βάλουν τις πατάτες στρώνουν το χωράφι με μια πλατιά σανίδα που τη σέρνει με σχοινιά ένα μουλάρι και τη λένε βολόσυρα.Στρώνουν το χωράφι για να σκεπαστούν όλες οι πατάτες και να μην μείνει καμία πάνω.

Σύνεργο και βολόσυρας

φωτ.Ι.Μελισσουργός

Βολόσυρμα της πατάτας

Φωτ.Π.Αναγνωστόπουλος

(βιβλίο Αγερσανί-Νάξου)

Οταν οι πατάτες γίνουν 22 μερών πηγαίνουν και τις αυλακιάζουν.Κάνουν μες στο χωράφι τετράγωνες πρασιές(αυλάκια)³για να μπορούν να τις ποτίσουν.Ανάμεσα στα αυλάκια αφήνουν ένα μικρό κενό ,το ναό,από όπου έρχεται το νερό και μπαίνει μέσα στα αυλάκια.Οταν γίνουν λίγο οι πατάτες τις τσαπίζουνε⁴ και όταν αρχινούνε και διψούνε,αρχινούνε και τις ποτίζουνε.

Αυλάκια(αλιτάνες)-ναοί

Φωτ.Ι.Μελισσουργός

Τις κάνουν οκτώ μέχρι εννιά  νερά.⁵   Το πότισμα γίνεται κάθε οκτώ μέρες.Όταν καρπίσουν τις βγάζουν.Το βγάλσιμο των πατατών γίνεται με τσάπες.Κάθε άντρας παίρνει ένα κατεβατό(μια σειρά από αυλάκια)και αρχίζει τσάπισμα.Τσαπίζει κοντά στη ρίζα και πιάνοντας το πράσινο μέρος της πατάτας⁶ την πετά πίσω του.Πίσω είναι οι γυναίκες και τα μικρά παιδιά και άλλοι τινάζουν τις πατατιές και φεύγει ο καρπός από τα κλαδιά και άλλοι μαζεύουνε τις πατάτες.⁷    ΄Όταν τινάζουνε τις πατάτες τις αφήνουνε κάτω και τα κλαδιά τα κάνουνε σωρούς και τα αφήνουνε μες στο χωράφι.

Τις πατάτες τις μαζεύουν χώρια οι ψιλές και χώρια οι χοντρές.Οι ψιλές είναι για τα ζά.Οι χοντρές είναι για φαγητό και σπόρο.Τις πατάτες τις βάζουνε όταν τις μαζεύουνε μέσα σε μεγάλα κοφίνια,τους χανικολοόυς,που παίρνουν 30 οκάδες.⁸  Οι χανικολόοι έχουν δυο χέρια και είναι πλεγμένοι με λυγαριές από τους ίδιους τους γεωργούς.΄Όταν γεμίζει ο χανικολόος τον παίρνουν οι άντρες και τον πηγαίνουν στη μέση του χωραφιού όπου έχουν ανοίξει ένα ρηχό λάκκο μακρόστενο,μεγάλο ή μικρό ανάλογα με την παραγωγή της πατάτας.Αδειάζουν τους χανικολόους  μέσα στον λάκκο και σχηματίζεται σωρός.Αυτός ο σωρός έχει μόνον τις χοντρές πατάτες.

Χανικολόος

(φωτ.αγνώστου-ιντερνετ)

Δίπλα σε αυτόν τον σωρό και άλλον ένα μικρότερο για τις ψιλές πατάτες.Όταν τελειώσουν όλες  οι πατάτες ρίχνουν λίγο άχερο πάνω από τους σωρούς και μετά κουβαλάνε όλα τα πατατόφυλλα από το χωράφι που έχουν λίγο ξεραθεί και με αυτά σκεπάζουν καλά τους σωρούς για να μην ηλιοπεραστούν οι πατάτες και πρασινίσουν.΄Ετσι τις αφήνουν μέχρι να έρθει ο καιρός για το τσουβάλιασμα. Αν το χωράφι είναι μεγάλο και είναι και μεγάλη η παραγωγή κάνουν πολλούς σωρούς και όχι μόνον ένα.Όταν σκεπάσουν τις πατάτες των μετρούν πόσους χανικολόους έρριξαν και λογαριάζουν πόσες οκάδες πατάτες έκαναν. Αλλά οι γεωργοί προτού ακόμη να βγάλουν τις πατάτες των ξέρουν πάνω –κάτω τι παραγωγή θα έχουν.Όταν τα φύλλα της πατάτας είναι κίτρινα σαν κυδώνι,κυδωνίζουν,τότε θα βγάλουν τον καρπό,όταν μαυροφυλλίζουν δεν κάνουν καρπό.΄Όταν έλθει ο καιρός για το τσουβάλιασμα μαζεύονται όλοι κοντά στο σωρό,παίρνει ο καθένας ένα καζοντενεκέ και ρίχνουν μέσα σε αυτόν τις πατάτες και μετά τις αδειάζουν στα τσουβάλια.

Τσουβάλιασμα

φωτ.Π.Αναγνωστόπουλος

(βιβλίο Αγερσανί-Νάξου)

Τις πατάτες στο τσουβάλιασμα τις διαλέγουν πάλι γιατί έχει περάσει κάμποσος καιρός και θα έχουν σαπίσει μερικές.Αυτές τις σάπιες τις πετούν σε μια άκρη του χωραφιού και μετά τις σκεπάζουνε.Σε κάθε τσουβάλι βάζουν 4 καζοντενεκέδες πατάτες.΄Ετσι δεν πέφτουν ποτέ έξω στο ζύγι.Τις ζυγίζουν με το καντάρι  δυο-δυο άντρες μαζί.Το καντάρι είναι μια σιδερένια βέργα που πάνω είναι χαραγμένα τα δράμια και οι οκάδες.Είναι μικρά και μεγάλα καντάρια.Τα μεγάλα ζυγίζουν πολλές πατάτες,μπορεί και 80 και παραπάνω οκάδες.Η σιδερένια βέργα είναι περασμένη μέσα σε ένα κρίκο και έχει περασμένο και ένα σιδερένιο βαρύδι σαν αχλάδι.Από τη μια μεριά της βέργας κρέμονται δυο χοντρές αλυσίδες που τελεύουν(καταλήγουν)σε δυο γάντζους για να δένουν το τσουβάλι.Πάνω από τον κρίκο έχουν άλλο ένα γάντζο για να κρέμεται το καντάρι  πάνω σε ένα γερό ξύλο μακρουλό και στενό.Όταν θέλουν να ζυγίσουν παίρνουν το τσουβάλι και το δένουν με τις δυο αλυσίδες και οι δυο άντρες βάζει ο καθένας στην ώμο του τη μια άκρη του ξύλου και ο ένας από τους δυο κουνάει πέρα δώθε το βαρύδι μέχρις ότου το βαρύδι σορροπήσει(ισορροπήσει) με το τσουβάλι.Εκεί που είναι σταματημένο το βαρύδι διαβάζουν και βλέπουν πόσες οκάδες ζυγίζει το τσουβάλι.

Ζύγισμα με καντάρι

(φωτ.άγνωστου-ιντερνετ)

Πότισμα Όταν θέλουν να ποτίσουν ζεύουνε το μουλάρι στην κουβαδομηχανή,στο μαγκανοπήγαδο.Το μαγκανοπήγαδο είναι ένα πηγάδι που πάνω στην κορφή του είναι στηριγμένη μια κουβαδομηχανή.Οι κουβάδες της μηχανής είναι μακρουλοί και είναι ο ένας πίσω από τον άλλο σαν σκάλα και ακουμπάνε μέχρι το νερό του πηγαδιού.Όταν θέλουνε να ποτίσουνε μουρώνουνε⁹ ένα μουλάρι και το δένουνε στο ξύλο που στηρίζεται πάνω στην κουβαδομηχανή.Όταν προχωρά το μουλάρι γυρίζει η κουβαδομηχανή και γεμίζουν οι κουβάδες νερό.Το νερό χύνεται μέσα σε ένα λούκι και από το λούκι σε ένα κτιστό από πέτρες αυλάκι.Από το αυλάκι αυτό,τον ναό,χύνεται σε μια μεγάλη στέρνα κτιστή με πέτρες και τετράγωνη.Από την στέρνα το νερό τρέχει και πέφτει στα αυλάκια και ποτίζεται το χωράφι.

Μαγκανομηχανή

φωτ.άγνωστου-ιντερνετ

Στέρνα

φωτ.Ι.Μελισσουργός

Σύνεργον (άροτρο) Το σύνεργο είναι για το ζευγάρι.Την παλιά εποχή ήτανε από ξύλο γερό.Σήμερα είναι από ατσάλι.Αποτελείται από το άχερι,το άλετρο,την σπάθη,το στοβάρι,το υνί,τον ζυό και τις ζεύλες.

υπηγόρευσεν

Ο Εμμανουήλ Κάβουρας.

 

Για το ζευγάρι είναι τα βούδια.Τα ζά των όλοι τα αγαπούν και τα βλέπουν σαν τα τέκνα των.Των εδίνουν και ονόματα σαν νάναι άνθρωποι.Έτσι έχουν ασπρομούρα ,γαλανή,μανάρα,ψαρή για τα μπουλάρια των.Όταν αρρωστήσουν στεναχωριούνται πολύ σαν να ΄ρώστησε κανένας δικός τωνε άνθρωπος και τρέχουν για να τα γιατρέψουν όπως ξέρουν.Μια αρρώστια των βουδιών είναι οι ψαλλίδες που βγάζουν στο στόμα(αγκάθια).Αυτές για να τις γιατρέψουν,παίρνουν την μεγάλη ψαλλίδα των,που την έχουν για να κουρέψουν τα πρόβατα και μ΄αυτή τις κόβουν.

2.Δημητριακά Η σπορά των δημητριακών ¹⁰ αρχίζει από τον Οκτώβριο μέχρι τον Φλεβάρη.Σπέρνουμε στη γέμιση ή την λίεψη του φεγγαριού. Αξανίομε(παρατηρούμε) να μην μας δει παπάς ή χήρα ή κανένας γρουσούζης.Προτού να αρχινίζωμε την σπορά κάνουμε την προσευχή μας και αγιάζουμε και παρακαλούμε τον Θεό να μας πάει καλά η σπορά.Μες στο δισάκι βάζουμε τον σπόρο και με το σύνεργο ανοίγουμε αυλάκια,σφύρες μες στο χωράφι .΄Οσο καιρό κρατήσει η σπορά κάπου 40 μέρες οι παλιοί δεν ξυριζόντουσαν.Η σπορά γίνεται με το χέρι αραιά σε κάθε χέρι(σε απόσταση χεριού).Για να σπείρουμε το χωράφι πρέπει πρώτα να το καθαρίσουμε από τα χόρτα και από τον άουστρο(χόρτο)και περνάμε ένα ανέχειμα(πρώτον κάματον) το χωράφι.Όταν το σπείρουμε,παίρνουμε τον βολόσυρα τον ζεύουμε σε ένα μουλάρι και βολοσέρνουμε(στρώνουμε) το χωράφι.Σε λίγο καιρό θα κάνουμε το βοτάνισμα.Θα βγάλουμε τα άχρηστα χόρτα,που φύτρωσαν μαζί με το κριθάρι.Τα δημητριακά παθαίνουν και αρρώστιες όπως είναι η γαστρική(δυσανάγνωστο) και η πανούκλα.΄Όταν τελειώσει η σπορά ο νοικοκύρης κάνει ευκή και λέει «τόσα μόδια¨ ¹¹

Θερισμός Για το θέρος(θερισμόν) ετοιμαζόμαστε πολύ πρωί.Βάζαμε τον αρμεό(δοχείο)δεμένο με την μπαστούρα από τα αυτιά,στο χέρι το ένα και στο άλλο κρατούσαμε το ντρεπάνι¹² Μέσα στον αρμεό¹³ έχουμε ξυνόγαλα για να φάμε στο δρόμο,αξανίομε να μην μας δει γκαστρωμένη για να μην ανοίξει του χέρι μας.

αρμεός

φωτ.άγνωστου-ιντερνετ

δρεπάνι

φωτ.άγνωστου-ιντερνετ

Όταν πάμε στο χωράφι  κάνουμε την προσευχή μας και πιάνουμε το θέρος με τραγούδια.Πιάνουμε όργο(τεμάχιο) με την σειρά άντρες και γυναίκες.Εκείνος που βρίσκεται στη μεριά του αθέριστου λέγεται αργιοκόφτης.Σ΄όλο το θέρος τραγουδούμε και λέμε καλαμπούρια (αστεία).Αγωνιζόμαστε ποιος θα κόψει τα πιο πολλά χερόβολα.¹⁴

Θερισμός

φωτ.άγνωστου-ιντερνετ

χερόβολο

φωτ.άγνωστου-ιντερνετ

Τα  χερόβολα τα σωριάζουμε κοντά στο αλώνι και κάνουμε ένα σωρό την θυμωνιά. Ο άντρας τελειώνει  το χωράφι και αφήνουμε μερικά στάχυα αθέριστα μες στο χωράφι για να μην ψυριάσει το γέννημα.΄Αμα τελειώσει το θέρος πετούμε ψηλά το τελευταίο χερόβολο με ευκές¨γεια στα χέρια μας και του χρόνου νάμαστε καλά να ξαναθερίσουμε¨.

Τριποδιώτες θεριστάδες

Φωτ.αρχείου Ευαγγελίας Μαργαρίτη

Το αφεντικό¹⁵ θα μας έχει μπόλικο κρασί και φαγητό και καθόμαστε στο χωράφι και τρώμε.

Αλωνισμός

Με γομάρια(δεμάτια)μαζεύουμε τα χερόβολα και τα πάμε στη θυμωνιά.Φτιάχνουμε ένα πύργο με τα χερόβολα.Κάνουμε ένα στρογγτυλό κύκλο ,το αλώνι και μαζεύουμε  των βουδιών τις βουδιές και το βουδώνουμε. ¹⁶ 

Αλώνισμα

φωτ.άγνωστου-ιντερνετ

Όταν στεγνώσει το αλώνι κουβαλούμε τα χερόβολα από την θυμωνιά,τα ανοίγουμε που είναι δεμένα και φορτώνεται το αλώνι.Η κεφαλή του κριθαριού είναι όρθια για να μαδεί εύκολα.Ζεύουμε τα βούδια¹⁷και τους γαιδάρους και τα μουλάρια.Το πρώτο που ζεύουμε κρατά την μέση του αλωνιού και τ άλλα βαδίζουν.΄Ενας μας φωνάζει στο ζώ που είναι στη μέση¨κράτει γριά μου,κράτει μες΄στη μέση.¨Βαστούμε το βουκέντρι και κεντούμε τα ζά που βαδίζουν και τώνε λέμε¨Χο!Χο!Χο!.¨ Όταν πάρουνε κάμποσες βόλτες τους αλλάζουμε θέση για να ξεκουράζονται και τότε τώνε λέμε¨αλλάι  αλλάι¨.Όσο τα ζά βαδίζουν μες΄στ΄αλώνι ένας ή και περισσότεροι από μας με το διχάλι (ξύλινο σε σχέδιο πηρουνιού)αναποδογυρίζουμε τα στάχυα και τα αποκάτω τα φέρνουμε επάνω για να κόβεται το άχερο¹⁸.

Διχάλι

σχεδ.άγνωστου-ιντερνετ

λίχνισμα

σχεδ.άγνωστου-ιντερνετ

Οταν μαδήσει το γέννημα και κοπεί και το έχερο,το λιχνίζουμε.Για το λίχνισμα πρέπει να φυσά βοριάς για να παίρνει το άγανο(το κεφάλι του γεννήματος).Με το διχάλι σηκώνεται το γέννημα και γίνεται το λίχνισμα.Όταν τελειώσει το λίχνισμα με ένα ξύλινο φτυάρι σωριάζουμε το καθαρισμένο  γέννημα.Το στρώνουμε και λέμε και την ευκή ¨και του χρόνου περισσότερο.¨Το μέτρημα γίνεται με το πινάκι που είναι ξύλινο σαν βαρέλι και χωρά 7 οκάδες.΄Όταν φθάσουμε στο 10 στο μέτρημα λέμε¨κάλια¨(10).¨Όταν τελειώσει το μέτρημα ,χωρίζουμε το γέννημα σε δυο μέρη.Το ένα θα το πάρουμε στα σπίτια μας για να το αλέσουμε και να ταΐσουμε τις όρνιθες και το άλλο θα το φυλάξουμε για σπόρο.Αυτό που θα φυλάξουμε για σπόρο,θα το βάλουμε σε ένα λάκκο.Κάνουμε ένα λάκκο σε ξερή γη και βάζουμε μέσα άχερα.Ο λάκκος κάτω κάτω είναι στενός και πάνω φαρδύς.Ρίχνουμε μέσα στο λάκκο το γέννημα και κάνει τρούλο.Βάζουμε πάνω πολύ χώμα για να μην περνά το νερό.

΄Αλεσις Το γέννημα το αλέθουμε σε μύλους του χωριού,σε ανεμόμυλους.Ο ανεμόμυλος είναι ένας μύλος με 12 αντένες.Οι αντένες είναι από ξύλο και πανί.΄Εχει και το αξόνι και πάνω σε αυτό στηρίζονται οι 12 αντένες.Όταν φυσά ο αέρας αλέθει ο ανεμόμυλος.Μέσα στην κοφινίδα βάζουμε το γέννημα και πέφτει κάτω στις πέτρες και αλέθεται.Για την πλερωμή του ο μυλωνάς κρατούσε το αξάι(10% επί της ποσότητος).

Ο χειρόμυλος είναι ένας μύλος με δυο μυλόπετρες μονοκόμματες στρογγυλές και μες στη μεση υπάρχει μια τρύπα.Η αποκάτω πέτρα έχει ένα ξύλο σαν άξονα(χελιδόνα) και αποπάνω ένα ξύλο και το κρατά ο μυλωνάς και αλέθει τον αρακά και γίνεται  φάβα.

Χειρόμυλος

φωτ.άγνωστου-ιντερνετ

Υπαγόρευσεν

Ο Δημήτριος Κάβουρας

Ετών 80

Αγράμματος

Από την εργασία της Φιλίππας Καραμπάτση το 1968 με θέμα «Λαογραφική Συλλογή εκ του χωρίου Άγιος Αρσένιος Επαρχία Νάξου που  έχει αναρτηθεί στην ψηφιακή Βιβλιοθήκη ΠΕΡΓΑΜΟΣ του Πανεπιστημίου Αθηνών.

Πρόσθετες σημειώσεις του συντάκτη.(συμπλήρωση -ερμηνείες-εξηγήσεις)

Επειδή πολλοί αναγνώστες,ιδιαίτερα οι νέοι άνθρωποι, θα αναρωτηθούνε  τι σημαίνουνε διάφορα  πράγματα(έννοιες) που αναφέρονται στο κείμενο της περιγραφής νομίζω ότι πρέπει να τους δώσω πρόσθετα στοιχεία και εξηγήσεις.

Κατ΄αρχήν,Οι διαδικασίες και ο τρόπος  του ποτίσματος των χωραφιών μια άλλης εποχής περιγράφονται σε προγενέστερες  αναρτήσεις μου με τίτλο ¨Μαγγανομηχανές.Το πότισμα μιας άλλης εποχής¨(https://agersaniotis.blogspot.com/2018/10/blog-post.html) και  ¨Αρδευση της παραγωγής στο Αγερσανί¨.(https://agersaniotis.blogspot.com/2018/04/blog-post_27.html)

https://agersaniotis.blogspot.com/2018/10/blog-post.html

https://agersaniotis.blogspot.com/2018/04/blog-post_27.html

1."Για να βάλουν πατάτες τις κόβουν πρώτα σε μικρά κομμάτια.¨Σε κάθε κομμάτι αφήνουν ένα ή δυο μάτια(φύτρα).

2.¨Κάθε γεωργός κρατά ένα καλάθι.¨Στη διαδικασία  αυτή συμμετέχουν και οι γυναίκες και τα παιδιά της οικογένειας.

3.Τα αυλάκια ονομάζονται και αλιτάνες

4.Με τσαπί και με τα χέρια βγάζουν τα χόρτα και μαλακώνουν και το χώμα γύρω από τον κορμό  γιατί το ξερό χώμα λειτουργεί σαν ξυράφι με τη συνδρομή του ισχυρού αέρα(πχ βοριά)που συχνά έχουμε στο νησί και σπάει τον κορμό καταστρέφοντας το φυτό.

5.Τις ποτίζουνε οκτώ με εννιά φορές.

6.Το πράσινο μέρος της πατάτας.Εννοεί είτε το κορμό είτε τα φύλλα που όμως πια είναι μαραμένα ή μισοξεραμένα επειδή πλέον είναι ώριμες και ακόμα πριν τις βγάλουνε δεν ποτίζουν το χωράφι ,το αφήνουν λόγιο βρεγμένο για να μπορούν να τις βγάλουν.

7.Στο πατατοβγάλημα συμμετέχει όλο το σόι ,φίλοι και συγχωριανοί.Αυτός που βοηθιέται είναι δεσμευμένος πάει ως ανταπόδοση στο χωράφι και να βοηθήσει τον επόμενο συγγενή ή συγχωριανό.

8. Οκάδες.30 οκάδες αντιστοιχούν σήμερα  με 38,460 κιλά.

9.Μουρώνουνε.Βάζουνε ένα εμπόδιο στο πρόσωπο-στα ματια- του ζώου πχ μουλαριού με σκοπό να μην βλέπει και να αποσπάται η προσοχή του ή να φοβηθεί από κάτι ξαφνικό και σταματήσει να γυρίζει ή στην χειρότερη περίπτωση να πατάξει με ξαφνική κίνηση τους κουβάδες εκτός του μηχανισμου και να πέσιυν στο πηγάδι.Υπήρχε ειδικο εργαλείο που του εκρυβε τα ματια ,τα λεγόμενα ματογυάλια.Αν δεν υπήρχαν έβαζαν πχ ένα παλιό σακάκι που του εκρυβε τα μάτια.

10.Η κύρια ποσότητα δημητριακών ήταν το κριθάρι  και η δευτερεύουσα το σιτάρι σε πολύ λιγότερες ποσότητες.

11.Μόδι. μόδι < (διαχρονικό δάνειο) μεσαιωνική ελληνική / μόδιν / μόδιον < (ελληνιστική κοινή) μόδιος < λατινική modius < ινδοευρωπαϊκή ρίζα *med- (μέτρο) https://el.wiktionary.org/

12.Δρεπάνι

13.Αρμεός .Τσίγκινο δοχείο που συνήθως έβαζαν το γάλα μετά το άρμεγμα των ζώων για να το μεταφέρουν για επεξεργασία.

14.Χερόβολο.Μικρό δεμάτι από στάχυα.Σύνολο από χερόβολα σχηματίζουν την θημωνιά.Πολλοί είτε για να ξυπνήσουν πρωί και να μην χάνουν χρόνο ή ακόμη και για να μην τους κλέψουν κοιμόντουσαν δίπλα στην θυμωνιά.Τα παιδιά είχαν μεγάλη χαρά να ανεβαίνουν στην θυμωνιά και να πέφτου από ψηλά στα μαλακά.

15.Και στο θέρος όπως αναφέρεται και στην πατάτα, βοηθούσε όλη η οικογένεια και φίλοι με την υποχρέωση ανταπόδοσης .

16.Η επιφάνεια του αλωνιού βουδώνεται.Παίρνουν τις φρέσκιες κοπριές(σβουνιές)από τα βόδια τις ανακατεύουν με νερό μέχρι να γίνει χυλός και μετά με αυτοσχέδιες σκούπες πχ από σχίνα και απλώνουν το χυλό στο αλώνι σε αρκετές στρώσεις.΄Ετσι απομονώνεται το χώμα και δεν ανακατεύεται με αυτό το σιτάρι.Στα επόμενα χρόνια έφτιαχναν σταθερά αλώνια και έστρωναν κάτω αντί για βουδιές τσιμέντο.

17.Παράλληλα με τα βόδια και αργότερα αποκλειστικά χρησιμοποιούσαν μουλάρια και γαιδούρια στο αλώνι.

18.Αχερο(άχυρο).Με αυτό ταίζανε τα ζώα ξηρά τροφή κυρίως το χειμώνα.Με άχυρο γέμιζαν και τα στρώματα που κοιμόμασταν.Ηταν ένας ύπνος βασανιστικός στην αρχή επειδή στο φρέσκο άχυρο αναπτύσσεται ένας μύκητας που σου δημιουργεί απίστευτη φαγούρα .Το άχυρο μεταφερότανε από το αλώνι στο μητάτο με τα εργάθια.

εργάθι Ανδρέα Ι.Κάβουρα(μπιρίκου)

φωτ.Ι.Μελισσουργός

Συνεχίζεται................................................