Τα επαγγέλματα που έζησα στο Αγερσανί(Μέρος Α΄)

Με το πέρασμα των χρόνων, καθώς ο τρόπος ζωής , οι ανάγκες των ανθρώπων και ο τρόπος παραγωγής πολλών προϊόντων αλλάζουν, πολλά επαγγέλματα εξαφανίζονται ή αντικαθιστούνται από άλλα που έχουν να κάνουν με το σύγχρονο τρόπο ζωής.

Το ίδιο προφανώς συνέβη και στην περίπτωση του χωριού μας.

Η καταγραφή των επαγγελμάτων που έζησα  στο χωριό μας είτε από αγερσανιώτες επαγγελματίες και μαστόρους ,είτε από άλλους ναξιώτες είτε ακόμη και από ξενομερίτες ξεκινά από την δεκαετία του 1950  ακριβώς για να έχει βιωματικό χαρακτήρα και να δικαιολογεί τον τίτλο της εργασίας.

Είναι βέβαιο ότι υπήρξαν και άλλα επαγγέλματα στα παλιότερα χρόνια  όπως π.χ. το σωματείο των αγερσανιωτών αγωγιατών που μετέφεραν αλάτι από την Αλυκή στη χώρα.

Θα ξεκινήσω από τα επαγγέλματα που ασκήθηκαν από  αγερσανιώτες επαγγελματίες και μαστόρους με καταγραφή σε τυχαία σειρά.

Επίσης σε κάθε επάγγελμα θα προσθέτω και τα  ονόματα  ανθρώπων που θυμάμαι ότι ασκούσαν τα επαγγέλματα αυτά.

Ενδεχομένως να έχω ξεχάσει κάποια ονόματα. Ας με συγχωρήσουν οι απόγονοί τος και αν το επιθυμούν ας με ενημερώσουν για δικούς τους ανθρώπους για να δημοσιεύσω  μια επικαιροποιημένη έκδοση.

1.Ο Ψαράς

Το χωριό μας λόγω του ότι είναι παραλιακό διέθετε των εποχή εκείνη τον δικό του αλιευτικό στόλο αποτελούμενο  από μικρά καΐκια  και ψαρόβαρκες.

Αρκετοί συγχωριανοί μας είχαν τα δικά τους εργαλεία σκάφη και δίχτυα ενώ μερικοί άλλοι εργάζονταν εποχιακά στα εργαλεία αυτά για το μερδικό(μερτικό)της οικογένειας.

Παλιός τρόπος ψαρέματος με πλήρωμα
(φωτ.ιντερνέτ)

Ενδεικτικά αναφέρω τους Παντελή Μαργαρίτη (Τρατάρη),τον Γιώργη τον Σέργη,τον γέρο Νικόλα Βουδιά και τους γιούς του Βασίλη και Δημήτρη,τον Χαράλαμπο τον Κατερίνη (Κανίσκη) και τον αδελφό του Μήτσο  τον Στέλιο Μπιλά τον Μιχάλη Μαργαρίτη (Τζέη).

Στο λοφίσκο του Αγίου Νικολάου η πολιτεία είχε παραχωρήσει έδαφος προκειμένου να χτιστούν μικρά σπιτάκια  για να στεγάζουν οι ψαράδες τα δίχτυα και τα εργαλεία τους.

                                                              Φωτ.Ι.Μελισσουργός

Οι ψαράδες που είχαν σπιτάκια και διέμεναν ταυτόχρονα το περισσότερο χρονικό διάστημα  εκεί ήσαν: Γιώργης Σέργης,Παντελής Μαργαρίτης (Τρατάρης), Χαράλαμπος Κατερίνης (Κανίσκης),Δημήτρης Κατερίνης (Μουμούης), η οικογένεια του Νικόλα Βουδιά με τα παιδιά του Βασίλη και Δημήτρη και ο Μιχάλης Καλογείτονας (Λοστρόμος).

Τα σπιτάκια αυτά έδιναν ζωή εκείνα τα χρόνια ζωή στην έρημη περιοχή.Παρέμειναν ακέραια για αρκετά χρόνια αλλά μετά την εγκατάλειψή τους τα περισσότερα γκρεμίστηκαν και σήμερα παραμένουν ελάχιστα ολόλευκα και δεμένα πια με το τοπίο.

Τα αλιεύματα αποτελούνταν από  μικρά είδη ψαριών π.χ. γόπα,μαρίδα,μικρά βραστόψαρα έως και μεγαλύτερα είδη γαλέοι,σαλάχια,χταπόδια,λιθρίνια μεγάλα βραστόψαρα κ.λπ.

 Οι ψαράδες μας με φορτωμένα  ψάρια στα καφάσια, με τα γαιδούρια τους  και την απαραίτητη παλάντζα γύριζαν τα λιβαδοχώρια για να πουλήσουν τα ψάρια τους.

Τα ψάρια μεταφέρονταν στο σπίτι της νοικοκυράς μέσω ενός αθανατόφυλλου και στην καλύτερη περίπτωση μέσω παλιάς εφημερίδας ενώ σε μερικές περιπτώσεις η νοικοκυρά πήγαινε στον ψαρά με ένα βαθύ αλουμινένιο πιάτο ή με ένα πλεκτό καλάθι. 

Στην αγορά των χωριών πρώτη ζήτηση είχαν τα μικρά ψάρια λόγω της χαμηλότερης τιμής πώλησης  ενώ τα ακριβότερα ψάρια προωθούνταν στην αγορά της χώρας όπου η οικονομική δυνατότητα των κατοίκων ήταν σαφώς ανώτερη ή και στην αγορά της Αθήνας.

Ένα  αλίευμα που ήταν αγαπητό στα χωριά μας ήταν οι ξερές γούπες (γόπες).

Οι γόπες που περίσσευαν απλώνονταν  από τους ψαράδες μας στα βράχια του Αη Νικόλα και με την βοήθεια του ήλιου ξεραίνονταν(αφυδατώνονταν).Στη συνέχεια τοποθετούνταν σε τσουβάλια τρίχινα και πουλιόνταν στα χωριά.

Αγαπημένο στέκι των ψαράδων για να πουλήσουν την ξερή γόπα ήταν η είσοδος του κάτω χωριού και συγκεκριμένα το νιό πηάδι (πηγάδι) δίπλα από το καφενείο του Γιώργη Αρτσάνου (Λιαρμή) και το πεζούλι έξω από το καφενείο του Σταμάτη Δημητροκάλλη (Σταματάκη).

Η ξερή γόπα,μαζί με το λιαστό και ξερό χταπόδι που επίσης έφτιαχναν  ήταν απαραίτητοι μεζέδες  στο κρασί και στην στροφιλιά, για μας δε τα παιδιά μια λιχουδιά,γιατί πριν τα φάμε τα πιπιλίζαμε αρμέγοντας την αλμύρα τους.

Το επάγγελμα του ψαρά ασκείται σήμερα είτε από  απογόνους των παλιών ψαράδων είτε και από νεότερους.

2.Ο Σιδεράς-σιδηρουργός

Το χωριό μας ως κατά βάση αγροτικό χωριό χρησιμοποιούσε όλα τα εργαλεία της εποχής, που ήταν χειροκίνητα αγροτικά εργαλεία .

Από τα εργαλεία αυτά άλλα κατασκευάζονταν ολοκληρωτικά από τους αγερσανιώτες μαστόρους και άλλα  πουλιόνταν έτοιμα αλλά πάντως και αυτά του εμπορίου συντηρούνταν από τους μαστόρους αυτούς.

Οι σιδεράδες που εγώ θυμάμαι ήταν στο πάνω χωριό ο Χαράλαμπος Μαργαρίτης (Κόμπος) και στο κάτω χωριό,ο παλιότερος,στον κουλούριδο ο Μιχάλης Καραμπάτσης ( Χασίκλας) και ο γιός του Νίκος, ο αργότερα και επι σειρά ετών Πρόεδρος της Κοινότητας ,ο Γιάννης Κάβουρας (Γιάνναρος) και ο Μιχάλης Ρεφενές (Μπάφος).

Οι μαστόροι λοιπόν αυτοί είτε κατασκεύαζαν εξ αρχής  εργαλεία όπως σύνεργα, τσάπες,τύμπανα και κουβάδες για τις μαγκανομηχανές,είτε συντηρούσαν τα εργαλεία που κατασκεύαζε η ελληνική βιομηχανία και βιοτεχνία όπως δρεπάνια,τσάπες,κασμάδες κ.λ.π.

Οι τεχνίτες αυτοί πετάλωναν και τα μουλάρια του χωριού.

Μαγκανομηχανή
(φωτ.Ι.Μελισσουργός)

Οι σιδηρουργοί πέραν των γεωργικών εργαλείων κατασκεύαζαν και συντηρούσαν είδη οικιακής χρήσης όπως φανάρια για τα τρόφιμα,αρμεούς για το γάλα, βρύσες, κουβάδες,κλειδαριές,κοντομήρια(μακριά σιδερένια βέργα για να ασφαλίζει από τα μέσα το κάτω μέρος δίφυλλης πόρτας),μάνταλα σπιτιών,μαγκάλια για θέρμανση,σιδερένιες πόρτες και παράθυρα.

Μερικοί από τους σιδηρουργούς  εξασκούσαν και το επάγγελμα του υδραυλικού.

Δεν ήταν λίγα τα απογεύματα που μικρός την κοπάναγα από το σπίτι  και πήγαινα στον κουλούριδο για να γυρίσω το φυσερό (φούσκα)   στο καμίνι του κυρ Μιχάλη του Καραμπάτση.

Το σιδηρουργείο του Μιχάλη Καραμπάτση
(φωτ.Ι.Μελισσουργός)

Σήμερα το επάγγελμα συντηρεί,αρκετά διαφοροποιημένο και προσαρμοσμένο στις νέες απαιτήσεις ο Μιχάλης Καραμπάτσης,γιος του Νίκου, με τα παιδιά του.

3.Ο Μηχανικός

    Δειλά δειλά κάνουν την εμφάνισή τους στο χωριό μέσα της δεκαετίας του 1960 και τα μηχανοκίνητα εργαλεία όπως πετρελαιομηχανές, βενζιμομηχανές,τρακτέρ καθώς και οι  πετρελαιοκινητήρες των καικιών.

     Εκεί επεμβαίνει για την συντήρησή τους ο Βασίλης Ναυπλιώτης(Τσελέπης) ο οποίος διατηρεί το συνεργείο του στην χώρα και αργότερα στην περιοχή Λουτσιά,  ο Νικόλας Γαλανός και ο Βασίλης Καραμπάτσης που είχε το συνεργείο του στην χώρα στην περιοχή του νεκροταφείου,δίπλα στο ξυλουργείο των αδελφών Καπρή.

Πετρελαιομηχανή
(φωτ.Ι.Μελισσουργός)

 

4.Ο Ξυλουργός

Τα παράθυρα και οι πόρτες των σπιτιών ήταν μόνο ξύλινα όπως επίσης και τα λιγοστά  έπιπλά του.

Οι ξυλουργοί της εποχής συμμετείχαν και στις ξύλινες υποδομές με  την κατασκευή τραβών και δοκαριών στήριξης του σπιτιού και της ταράτσας.

Ακόμη ξύλινα ήταν και αλλά οικιακά σκεύη και εργαλεία όπως κοπανίδες για το πλύσιμο,σκάφες για το ζύμωμα κ.α.

Το χωριό διέθετε τους δικούς του μαστόρους που είτε είχαν τα εργαστήριά τους στο χωριό είτε στη χώρα.

Ο Βασίλης και ο Δημήτρης Καπρής (Καπριδάκια),ο Βλάσσης Καραμανής,ο Γιάννης Καρεγλάς(Γιανναρές),ο Νικόλας Μαργαρίτης(Τζέης) κ.α.

Το επάγγελμα αυτό, γνώριζε τα χρόνια εκείνα και στη συνέχεια με την ανάπτυξη του τουρισμού άνθηση και έτσι πολλά αγερσανιωτόπουλα μαθήτευαν γύρω από τους μαστόρους αυτούς ανοίγοντας αργότερα τα δικά τους εργαστήρια.

Σήμερα αρκετοί αγερσανιώτες ασκούν το επάγγελμα και έχουν τα σύγχρονα εργαστήριά τους στις περιοχές του χωριού μας.

Παλιό ξύλινο παράθυρο με γρύλιες
(φωτ.Ι.Μελισσουργός)

5.Ο Εμπορος

Μερικοί αγερσανιώτες ασχολήθηκαν με το επάγγελμα του εμπόρου αγροτικών προιόντων.

Τα καταστήματα-αποθήκες βρίσκονταν στην χώρα στο δρόμο του νεκροταφείου με κατεύθυνση στην Παπαβασιλείου.

Οι έμποροι αυτοί ¨έκαναν¨ (αγόραζαν δηλαδή από τους αγρότες) και μεταπουλούσαν στη συνέχεια πατάτες,κρεμμύδια,κριθάρι,καρπούζια κ.α. Επίσης πουλούσαν σε αυτούς ζωοτροφές.

Οι λιβαδίτες παραγωγοί φόρτωναν την πραμάτεια τους στα γαιδούρια και τα μουλάρια και την παρέδιδαν στους εμπόρους αυτούς οι οποίοι αφού την ζύγιζαν στην πλάστιγα την κοστολογούσαν και ή τους πλήρωναν σε χρήμα ή αντιστάθμιζαν σε ζωοτροφές.

Εγώ θυμάμαι ως τέτοιους εμπόρους τον Κώστα Μαργαρίτη(Τζέη),τον Ανδρέα Μαργαρίτη (Μπίτουλα),τον Δημήτρη Μαργαρίτη(Νικοβάκη) και τον Μιχάλη Μαργαρίτη(Χάλη).

Πραγματική φωτογραφία από τον τόπο που αναφέρεται με Αγερσανιώτες
(φωτ.ιντερνέτ)

   

5.Ο Μυλωνάς

Σταρένιο αλεύρι
(φωτ.ιντερνετ)

    Στο χωριό εκείνα τα χρόνια ένα μέρος  από το  αλεύρι που χρησιμοποιούσαν για το ψωμί ήταν συνήθως από στάρι ή  και κριθάρι τοπικής παραγωγής.

   Μεγαλύτερης όμως επεξεργασίας ήταν το κριθάρι που το χρησιμοποιούσαν συνήθως για ζωοτροφή των πουλερικών,των αγελάδων και των κατσικοπροβάτων.

   Δεν θα αναφερθώ στους ανεμόμυλους που υπήρχαν στους γύρω λόφους και ήταν Γλιναδιωτών και Τριποδιωτών για δεν τους έζησα από κοντά. Ειχαν διακόψει πρόσφατα γύρω στα μέσα  της δεκαετίας του 1950 την λειτουργία τους.

    Θυμάμαι  όμως τον πετρελαιοκίνητο μύλο που διατηρούσε λίγο έξω από το χωριό στην περιοχή του Αη Γιάννη ο κυρ Μιχάλης Ρεφενές(Μπάφος),όπου άλεθε με αμοιβή κριθάρι και σιτάρι.

  Το επάγγελμα αυτό δεν υπάρχει σήμερα στο χωριό μας .

Συνεχίζεται.........................