Κοινωνικός Βίος στο Παλιό Αγερσανί (Γάμος)

Κεφάλαιο Κοινωνικός Βίος.

1. Γάμος

Τον γάμο τον λέμε και χαρά γιατί τη μέρα του γάμου χαίρουνται όλοι. Οι νιόπαντροι, το συγγενολόι και όλο το χωριό.Τις πιο πολλές φορές οι γάμοι γίνουνται το φθινόπωρο. Συγγενείς του γαμπρού και από τη μεριά της νύφης πηγαίνουνε στα σπίτια των χωρικών και τους καλούν στο γάμο.Ο σάντουλος  του γαμπρού, για της νύφης είναι τις πιο πολλές φορές και ο κουμπάρος που θα τους στεφανώσει. Το στρώσιμο του κρεβατιού το κάνουνε ανύπαντρες κοπέλες. Μαζεύουνται γύρω από το κρεβάτι και τινάζουνε όλες μαζί το αχυρένιο στρώμα. Μετά περνούνε από μία μεριά η καθεμιά τους το σεντόνι και το στρώνουνε.Στο στρώσιμο λένε ευκές για τους γαμπρούς( γαμπρό και νύφη) και εύκονται η μια στην άλλη γρήγορα και στο δικό σου κρεβάτι. Όταν  το στρώσουνε ρίχνουνε με τραγούδια και ευχές πάνω στο κρεβάτι κουφέτα λεφτά και βάζουνε και ένα μωρό αγοράκι πάνω στο κρεβάτι για να φέρει γούρι στο αντρόγυνο. Την παραμονή του γάμου το Σάββατο το πρωί σφάζουνε τα αρνιά και τα κατσίκια για να είναι έτοιμα να τα μαγειρέψουνε την Κυριακή. Το Σάββατο το βράδυ κάνουνε τις λοιπές δουλειές που μένουν. Ο γάμος γίνεται την Κυριακή το απόγευμα. Το πρωί στην εκκλησιά  πάνε οι γαμπροί να ακούσουνε τη λειτουργιά και να κοινωνήσουνε. Το μεσημέρι της Κυριακής μαζεύουνται στο σπίτι της νύφης ανύπαντρες κοπέλες να τη στολίσουνε. Δεν πηγαίνουνε ορφανές κοπέλες αλλά κοπέλες που ζούνε και οι δύο γονοί ντων. Στο στόλισμα του γαμπρού πηγαίνουνε οι λεύτεροι φίλοι του και τον ξυρίζουν και τον ντύνουν και λένε και καλαμπούρια( αστεία).

Και στη νύφη και στο γαμπρό άμα τους ντύσουνε τους βάνουνε  στη μέση ντων ψαλίδι και δίχτυ για να μην τους πιάσει το κακό μάτι. Οι συγγενείς και οι φίλοι του γαμπρού άμα τον στολίσουνε τον παίρνουνε και τον πηγαίνουνε στο σπίτι της νύφης μαζί με τα βιολιά. Όταν  πάνε στο σπίτι της νύφης εκείνη είναι έτοιμη. Πηγαίνει μπροστά στους γονιούς της και κάνει τρεις μετάνοιες. Οι γονιοί της της δίνουνε την ευκή ντων και η νύφη τους φιλά το χέρι. Μετά φεύγουνε όλοι μαζί για την εκκλησιά. Στο δρόμο παίζουνε τα βιολιά . 

Βιβλίο Αγερσανί Νάξου

Τα στέφανα του γάμου ήτανε πλεμμένα με κλίμα και όμορφες κορδέλες. Το ποτήρι που πίνουνε οι γαμπροί κρασί το παίρνουνε μετά ο κουμπάρος και οι λεύτεροι  και πίνουνε για να παντρευτούνε γρήγορα. Το ποτήρι αυτό το φυλάγουνε για να παντρευτούνε και άλλοι από την οικογένεια. Στο χορό του Ησαΐα ραίνουνε τους νεόνυμφους με λουλούδια, κουφέτα, βαμβακόσπορο και ρύζι για να ζήσουν όμορφα μαζί μέχρι που να ασπρίσουν τα μαλλιά ντων. Στο τέλος του γάμου φιλούνε όλοι τα στέφανα και δίνουν ευχές ¨Να ζήσετε καλογερασμένοι¨ ¨Και με κληρονόμους¨ και στους γονιούς της νύφης και του γαμπρού ¨Να σας ζήσουν¨ και αν έχουν κι άλλα παιδιά ελεύθερα ¨Και στα υπόλοιπα¨.

Όταν  βάζουν τα στέφανα στους γαμπρούς βαρούνε σμπάρους. Από τα κουφέτα του δίσκου πού ραίνουνε τους γαμπρούς παίρνουνε οι ελεύθερες κοπέλες τρία και τα βάζουνε το βράδυ στο μαξιλάρι ντων για να δούνε ποιον θα πάρουνε. Όταν   τελειώσει ο γάμος πάνε όλοι μαζί με τα βιολιά στο σπίτι του γαμπρού. 

Αρχείο Ιάκωβος Μελισσουργός

(ο γάμος των γονιών μου)

Επιστροφή από την εκκλησιά

Εκεί στο κατέφλιο του σπιτιού δίνει η πεθερά στο γαμπρό και στη νύφη γλυκό. Η πεθερά φορά στην κεφαλή άσπρο τουλουπάνι και όταν μπαίνει η νύφη μέσα στο σπίτι της τάζει ζώα για προίκα και σπάζει ένα ρούδι. Όταν  μπούνε μέσα στο σπίτι οι γαμπροί και ο κουμπάρος κάθονται στο σοφά και οι άλλοι γύρω ντων. Τότε αρχινούνε όλοι να τους παινεύουν με τραγούδια και να παίζουνε και τα βιολιά.Μέσα σε μεγάλες πετσέτες έχουνε κουφέτα και μοιράζουν στον κόσμο και τους δίνουνε ρακί για να πιούνε και να ευκηθούν. Ωσπου  να τους τρατάρουν(κεράσουν) έχει νυχτώσει και αρχινούνε να στρώνουνε τα τραπέζια. Έχουνε μαγειρέψει κάμποσα κρέατα γιαχνιστά και μακαρόνια πατάτες τυριά και αυγά. Τα τραπέζια αν είναι καλός καιρός τα στρώνουνε όξω στη γαλαρία. Στο τραπέζι των νεόνυμφων κάθονται οι κουμπάροι και οι στενοί συγγενείς. Έτσι  αρχινά το γλέντι. Πρώτος το χορό σηκώνεται ο  γαμπρός και χορεύγει τη νύφη. Μετά σηκώνεται ο κουμπάρος και χορεύγει τη νύφη. Μετά σηκώνεται ο κουμπάρος χορεύγει τη νύφη και μετά οι άλλοι. Χορεύγουν καλαματιανό, συρτό και Μπάλο. Έτσι  χορεύγοντας και τραγουδώντας έρχεται η Δευτέρα. Την παλιά εποχή γλεντούσαεν τρεις μέρες συνέχεια. Μετά από τις τρεις μέρες πηγαίνανε  να κοιμηθούνε αλλά οι νιόπαντροι δεν κοιμόντουσαν μαζί της τρεις πρώτες βραδιές γιατί ήταν διαβασμένοι. Τώρα όμως δεν γίνεται αυτό.

Τώρα τη Δευτέρα το πρωί στέλνουνε τους νεόνυμφους για ύπνο ,ενώ οι πιο γλεντζέδες συνεχίζουν το γλέντι. Το απόγευμα πηγαίνουνε μαζί με τα βιολιά και κάνουνε πατινάδες στους νεόνυφους. ¨σήκως απάνω νύφη μου να δεις την πρασινάδα να δεις και που σου κάνουνε ωραία πατινάδα¨και άλλα τέτοια. Σηκωνόντουσαν οι γαμπροί ντυνόντουσαν και συνέχιζανε το γλέντι. Ο γαμπρός τρεις μέρες συνέχεια δεν βγαίνει από το σπίτι και δεν περνά από ποτάμι. Την πρώτη Κυριακή μετά από το γάμο γίνεται ο αντίγαμος. Πάνε μαζί οι νεόνυμφοι στην εκκλησιά και το μεσημέρι τρώνε όλοι οι συγγενείς στο τραπέζι μαζί.Το βράδυ πάλι καλούνε τους χωρικούς και γλεντούνε μέχρι το πρωί της Δευτέρας. Αν οι νιόνυφοι συναντήσουνε, προτού περάσουν 40 μέρες από το γάμο κηδεία, τόχουνε σε κακό για αυτό αξανίουνε  (1) να μην πολυβγαίνουν όξω και άμα βγαίνουνε φυλάγονται.

Υπαγόρευσε η Κυριακή Κάβουρα(ετών 76 αγράμματος)

1.Αξανίω=κοιτάξω

Συνεχίζεται.!!!

Από την εργασία της Φιλίππας Καραμπάτση το 1968 με θέμα «Λαογραφική Συλλογή εκ του χωρίου Άγιος Αρσένιος Επαρχία Νάξου που  έχει αναρτηθεί στην ψηφιακή Βιβλιοθήκη ΠΕΡΓΑΜΟΣ του Πανεπιστημίου Αθηνών.