Περί τῆς Άξιᾶς (Μέρος Β΄)

Περί τῆς Άξιᾶς (Μέρος  Β΄)

Εἰσαγωγή:

Ἡ Γεωγραφία Νεωτερική κυκλοφόρησε  στα 1791 και γράφτηκε ἀπό τά ξαδέλφια Δανιήλ Φιλιππίδη και Γρηγόριο Κωνσταντά τους ὀνομαζόμενους Δημιτριείς

Συμπεριλαμβάνει τή γεωγραφία τοῦ τότε γνωστοῦ κόσμου.

Ἡ σύνθεση τοῦ βιβλίου πραγματοποιείται χρονικά μέσα στήν ἔκρηξη τῆς γαλλικῆς ἐπανάστασης ὅπου τᾶ πᾶντα συζητιοῦνται κρίνονται και ἀμφισβητοῦνται .

Ἡ Γ.Ν. τοποθετεῖται ἀνάμεσα στα κείμενα του νεοελληνικοῦ στοχασμοῦ.

Εἶναι ἔνα ἔργο ποῦ ἂλλοι  Ἔλληνες καί ξένοι, λόγιοι,περιηγητές και συγγραφείς το θεώρησαν πολύ σπουδαίο, ἐνῶ ἄλλοι ἀμφισβήτησαν την ἀξία του.

Δεν ὑπάρχουν στοιχεία ἄν τό ἔργο αὐτό χρησιμοποιήθηκε ποτέ  ὡς διδακτικό ἐγχειρίδιο.

ΜΕΡΟΣ  Β΄

Οἱ πρώτοι τώρα εἰς τήν Ἀξιά ὀνομάζονται ἐπίτροποι, καί αὐτοί διοικοῦν τό νησί˙ εἶναι τρόπον τινά ὡς κεφαλαίς μιᾶς δημοκρατίας, καί ἔχουν ἐξουσία νά παιδεύσουν κάθε ἕνα ὁπού ἤθελε ἀτακτήση, μέ κάθε παιδεία έξω ἀπό κεφαλική. Οἱ Ἀξιώται οἱ περισσότεροι εἶναι ᾿Ανατολικοί, οἱ ἐπίλοιποι Λατίνοι, καί ἔχουν καί οἱ δυό τούς ἀρχιερεῖς τους, καί ἔνα ἄσπονδο μῖσος ἀναμεταξύ τους, θέλωντας κάθε ἔνας νά είναι ὁμόθρησκος κάθε ἄλλος μέ λόγου του.

Οἱ Άξιώται γενικῶς ὅλοι κατηγοροῦνται διά πολλά ἐλαττώματα˙εἰς τά ἤθη τους εἶναι ὅλοι χωριάται, ἀνάξιοι οἰκονόμοι, ἀνάξιοι εἰς τή θάλασσα˙ τό νησί τους μέ ὅλον ὁπού είναι ἀλίμενο, ἠμποροῦσε μ’ ὅλον τοῦτο νἆναι μητρόπολι τῶν Κυκλάδων καί Σποράδων νήσων διά τό μέγεθός του καί τά φυσικά καλά ὁπού ἔχει, μά ὅταν οί Νάξιοι είναι ἀνάξιοι, τί προσμένεις ἀπό τή Νάξο.

Κοντά εἰς ταῖς κοιναῖς κακίαις οἱ πρώτοι Νάξιοι ἔχουν καί τούς καπνούς τής εὐγενείας, καί ἄλλοι άνεβάζουν τό γένος τους ὤς τόν  Ἰουστινιανό, ἄλλοι ὤς τούς Παλαιο­λόγους καί τ.

Ἠ  Ἀξιά μ’ ὄλον ὁπού εἶναι τόσο μεγάλη, καί τέτοια καλή, εἶναι όμως πολλά ὀλίγο κατοικημένη˙ μόλις ἔχει λέγουν, 8 χιλιάδες κατοίκους. Ἡ Τῆνος συγκρινόμενη μέ την Ἀξιά, δέν εἶναι τίποτες, οἱ Ἀξιώται πάλιν συγκρινόμενοι μέ τούς Τηνιακούς δέν είν΄ τίποτες.

Εὐγαίνει ἀπό τήν Ἀξιά κριθάρι, κρασί, σῦκα, βαμπάκι, μετάξι, λάδι. Τό ὑψηλότερο βουνό ὀνομάζεται Δία, τό άλλο Κορονίς ἀπό τή νύμφη Κορωνίδα, τροφό τού Βάκχου˙ ἐπειδή οἱ παλαιοί Νάξιοι ἔλεγαν πώς εἰς τό νησί τους ἀναθράφηκε αὐτός ὁ θεός ὁ ἔφορος τών μπεκρίδων. Εἰς τά νομίσματά τους οἱ παλαιοί Νάξιοι εἴχαν γλυφή ἀπό τό ἔνα μέρος τό πρόσωπο τοῦ Διονύσου γενάτου, καί ἀπό τό ἄλλο μέρος, ἔνα Σειληνό μέ ἔνα μπουκάλι στό χέρι. Φαίνεται ἀκόμι καί τό σπήλαιο ὁπού λέγουν πώς αἱ Βάκχαις ἑώρταζαν τά Ὄργια. Ἡ Ἀξιά ἔχει άκόμι καί μέταλλα χρυσοῦ, καί ἀσιμιοῦ.

Ἡ πόλι ἡ μητρόπολι τοῦ νησιοῦ ὁπού εἶναι ὁμώνυμη μέ αὐτό, εἶναι εἰς τό δυτικό μέρος ἀντικρύ εἰς τήν Πάρο, καί ἔχει καί ἔνα κά­στρο κτίσμα τοῦ πρώτου δουκός˙ μέσα εἰς αὐτό κάθονται ὅλο Λατῖ­νοι, οἱ ᾿Ανατολικοί ὁπού εἶναι πολλά περισσότεροι ἐκτείνονται ἀπ’ αὐτοῦ ἔως εἰς τή θάλασσα. Οἱ εὐγενεῖς ἔχουν πύργους εἰς τούς ἀγρούς, καί διατρίβουν συχνά εἰς αύτούς.

Βιβλιογραφία

Βιβλίο Γεωγραφία Νεωτερική

Ἐπιμέλεια:Αἰκ.Κουμαριανοῦ

Ἔκδοση:Βιβλιοπωλείο τῆς Ἐστίας

Ι.Δ.ΚΟΛΛΑΡΟΥ &ΣΙΑΣ

σελ.230-232