Ο Άγιος Νικόλαος Πλανάς και η σχέση του με το Αγερσανί

    Ο Άγιος Νικόλαος  Πλανάς γεννήθηκε στη Νάξο το 1851 μ.Χ., από τον Ιωάννη και την Αυγουστίνα, το γένος Μελισσουργού.

Ο πατέρας του ήταν τότε πενήντα χρονών και η μητέρα του μόλις είκοσι έξι.

Ο παππούς του, ο κυρ Νικολάκης Πλανάς ήταν παράγοντας του νησιού με οικονομικές, κοινωνικές και άλ­λες προεκτάσεις, αν λάβει κάνεις υπόψη του ότι τα σπίτια, τα υποστατικά, οι αγροί και τα χωράφια του απλώνονταν σ' όλη σχεδόν τη Νάξο,ενώ τα πέντε παιδιά του, δυο αγόρια, ο Γιάννης και ο Βασίλης και οι τρεις θυγατέρες του, η Μαρία, η Αναστασία και η Ειρήνη στεφανώθηκαν με μέλη από τις πιο ονομαστές φαμελιές του τόπου: Μελισσουρ­γούς, Καρτάληδες, Κόκκους, Βάλβηδες, Σαραντηνούς.

                                        

                                                     Το γενεαλογικό δένδρο του Αγίου

Ο πατέρας του μικρού Νικόλα, ο καπετάν Γιάννης,ήταν από ονομαστή οικογένεια της Νάξου.

Ήταν έμπορος - καραβοκύρης. Και είχε δοσοληψίες με όλο το αρχιπέλαγος και πέρα από αυτό!

 Ενώ ή μητέρα του, η κυρά - Αυγουστίνα Μελισσουργού Πλανά, άνηκε και εκεί­νη σε παλιά, μεγάλη και αρχοντική οικογένεια της Νάξου. Ήταν ταπεινή γυναίκα, μα αυστηρή, γεμάτη πίστη και υποταγή από πεποίθηση και παράδοση.

Η οικογένεια του Αγίου και η σχέση της με το Αγερσανί.

Στους Πλανάδες ανήκε και ιδιόκτητη εκκλησία ο Αι Νικόλας καθώς και μοναστήρι,μεγάλο πλεούμενο κ.λ.π.

                                                                   Εικόνα

                          O Άγιος Νικόλαος και το παλιό πυργάκι στο Αγερσανί

Ο κυρ Νικολάκης Πλανάς είχε δωρίσει στον γιό του Γιάννη με ιδιόχειρη διαθήκη το 1835 μεταξύ των άλλων και αμπέλι ,την αγορά του όπως λέει του Φακίνου εις το Αγερσανί.

Επίσης ο ιερέας Γεώργιος Μελισσουργός, παπ­πούς του Νικόλα Πλανά, είναι κατά πάσα πιθανότητα γιος του ιερέα Μιχαήλ Μελισσουργού «πρωτόπαπα περιχώρων πόλεως Νάξου» ιδιοκτήτη του πύργου στο Αγερσανί και της εκκλησιάς τού Αγίου Νικολάου πού βρίσκεται εκεί πλάι.

Με έγγραφο μάλιστα του 1836 ο Μιχαήλ Μελισσουργός Πρωτόπαπας Περιχώρων κάτοικος του χωρίου Αγερσανί παντρεύοντας τη θυγατέρα του Μαρία με τον Δαμαριωνίτη Νικόλαο Αναπλιώτη δίδουν και προικοδοτίζουν προς αυτούς η μεν κυρία Φιλίππα δίδει προς την θυγατέρα αυτής συγκατεθέσει του συζύγου της την τρισυπόστατον εκκλησία όπου μητρόθεν εξουσιάζει εις το χωρίον Αγερσανί με ιερά βιβλία,ευαγγέλιον αργυρόν και με τα λοιπά σκεύη τους και με δυο καμπάνες,τα μητρικά της οσπήτια ανώγεια κατώγια κείμενα εις το αυτό χωρίον(Αγερσανί)καλούμενον Πυργάκι.

Από την παιδική του ηλικία ο Νικόλαος εξέφρασε την έφεση και την αγάπη του προς τα ιερά και τα όσια. Ήταν φιλακόλουθος και διακονούσε πάντοτε στο ιερό τον παππού του ιερέα Γεώργιο Μελισσουργό που τον έφερνε συχνά στην τρισυπόστατη εκκλησία του Αγίου Νικολάου που ήταν  ιδιο­κτησίας Μελισσουργών - Πραντούνηδων και της οικογένειας Ναυπλιώτη.

 Ο Νικόλαος δεν διακρινόταν ως παιδί, για κάποιες ξεχω­ριστές, πρακτικές ή άλλες ικανότητες. 

Μα συχνά έμενε μόνος του στον Άι - Νικόλα, χαμένος στον δικό  του θρησκευτικό κόσμο! 

Εξάλλου ό μικρός Νικόλας άλλοτε με  τη μητέρα του και άλλοτε με το συγγενολόι του γύριζε στους ναούς και στις πανηγύρεις του νησιού.

Μετά τον θάνατο του πατέρα του ήλθε με την μητέρα του και την αδελφή του στην Αθήνα, όπου έγινε προστάτης τους. Ενυμφεύθηκε, εχήρευσε όμως νωρίς. Η πρεσβυτέρα του απεβίωσε μόλις γεννήθηκε το παιδί τους, ο Γιαννάκης, που το μεγάλωσε μόνος.

Χειροτονείται διάκονος στις 28 Ιουλίου του 1879 μ.Χ., στο ναό Μεταμορφώσεως της Πλάκας, και μετά από πέντε χρόνια, στις 2 Μαρτίου 1884 μ.Χ., χειροτονείται Πρεσβύτερος στο ταπεινό εκκλησάκι του Αγίου Ελισσαίου, στο Μοναστηράκι. Διακονεί στο ιερό θυσιαστήριο επί 50 χρόνια περίπου (1884 - 1932 μ.Χ.), στους ναούς και του Αγίου Παντελεήμονος, κοντά στον Ιλισσό ποταμό, και της ακόμη πτωχότερης και απόμερης τότε Εκκλησίας του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου του λεγομένου «Κυνηγού», στη σημερινή οδό Βουλιαγμένης. Διακρίθηκε ως ο λειτουργικότερος ιερεύς, άνθρωπος προσευχής, του οποίου η ζωή υπήρξε και αναδείχθηκε συνεχής διακονία του Θυσιαστηρίου. Από «φυλακῆς πρωίας μέχρι νυκτός» παρέμενε στο ναό. 

Του αρκούσε για τροφή λίγο ψωμί και λίγα χόρτα, τα οποία συνέλεγε ο ίδιος, και κάποιες φορές, λίγο γάλα που του πρόσφεραν βοσκοί στην ερημική τότε περιοχή της ενορίας του. Αλησμόνητες παρέμειναν οι αγρυπνίες τις οποίες ετελούσε στο ναό του Αγίου Ελισσαίου Αθηνών. Αναφέρονται και μαρτυρίες παιδιών, ότι τον έβλεπαν κατά την διάρκεια της Θείας Λειτουργίας μεταρσιωμένο να στέκεται υπεράνω της γης.

Συνλειτούργησε με τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη και Αλέξανδρο Μωραιτίδη, που έψαλλαν στις αγρυπνίες τις οποίες ετελούσε.

Η  Εκκλησία ανεκήρυξε και επισήμως ως άγιο τον Άγιο Νικόλαο τον Πλανά κατά την 135η Συνοδική Περίοδο (1991 - 1992 μ.Χ.) του Οικουμενικού Πατριαρχείου, με εισήγηση του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Πατρών κ.κ. Νικοδήμου.

 Σύμφωνα με τον ιστοχώρο της Ιεράς Μητρόπολης Παροναξίας ο Άγιος Νικόλαος ο Πλανάς εορτάζει κατά την καθιερωμένη Πανήγυρη της 2ας Μαρτίου. Εάν όμως η ημέρα της Εορτής συμπίπτει κατά την περίοδο της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, τότε η Μνήμη του εορτάζεται κατά την επομένη Κυριακή

Ἀπολυτίκιον
Ἦχος α’. Τῆς ἐρήμου πολίτης.
Τᾶς τοῦ πλάνου παγίδας ἐκφυγῶν, ἱερώτατε, ἀπλανῶς ἐπορεύθης διὰ βίου, πατὴρ ἠμῶν, Νικόλαε ἀοίδιμε Πλανᾶ, οὐράνια χαρίσματα λαβῶν, ἀγρυπνίαις καὶ νηστείαις, ἱερουργῶν ὁσίως τῷ Κυρίῳ σου. Ὅνπερ καθικετεύων ἐκτενῶς, Νάξιον ἱεράτευμα, πρέσβευε δωρηθῆναι καὶ ἠμὶν τὸ θεῖον ἔλεος.

Κοντάκιον
Ήχος βαρύς. Επί του όρους μετεμορφώθης.
Εν παντί έθνει, καιρώ και χρόνω Θεός αμάρτυρον ουκ αφήκεν Αυτού την θείαν δόξαν και την θειότητα τους δε όντας αγίους εν τη γη αυτού και Πλανάν τον Νικόλαον εδόξασε και ημίν εδωρήσατο πρεσβευτήν, πατέρα και θερμόν εν ανάγκαις αντιλήπτορα.

Μεγαλυνάριον
Χαίροις, του Προδρόμου δούλος πιστός, των αγρυπνιών τε ο εργάτης ο θαυμαστός, χαίροις, εκκλησίας προφήτου Ελισσαίου το σέμνωμα και δόξα, πάτερ Νικόλαε!

Βιβλιογραφία

1.Βιβλίο Αγερσανί Νάξου

2.Ο Παπακαλόγερος Νικόλαος Πλανάς του Δημήτρη Φερούση εκδόσεις ΑΣΤΕΡΟΣ.