Απογραφή Πληθυσμού της Επαρχίας Νάξου το 1896

   Ως γνωστό το 1896 διοργανώθηκαν στην Αθήνα από την 25 Μαρτίου έως και την 3 Απριλίου οι  πρώτοι Ολυμπιακοί αγώνες της σύγχρονης εποχής.

Λίγους μήνες αργότερα και συγκεκριμένα την 5 και 6 Οκτωβρίου του 1896 διενεργείται απογραφή πληθυσμού στην τότε Ελληνική Επικράτεια.

Τα αποτελέσματα της απογραφής εκδίδονται το 1897 από το Τμήμα Δημόσιας Οικονομίας και Στατιστικής του Υπουργείου Εξωτερικών και δημοσιεύονται στο δεύτερο τεύχος του υπ΄αριθ.59 δις/9 Ιουνίου 1897  φύλλο της «ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ ΤΗΣ  ΕΛΛΑΔΟΣ».

Ανάμεσα στους νομούς της χώρας συμπεριλαμβάνεται και ο νομός Κυκλάδων με τα εξής συγκεντρωτικά αποτελέσματα:

                Αρρενες: 66.927               θήλεις: 67.820            Σύνολο:131.747

Ανάμεσα στις επαρχίες του Νομού Κυκλάδων συμπεριλαμβάνεται η Επαρχία της Νάξου με τους παρακάτω δήμους:

1.ΔΗΜΟΣ ΝΑΞΟΥ

Α. Νάξος                               Αρρενες: 771      θήλεις: 981           Σύνολο:1752

Β.Λιμήν                                 Αρρενες: 9          θήλεις: 0               Σύνολο:9

Γ.Αγγίδια                              Αρρενες: 98       θήλεις: 85             Σύνολο: 183

2.ΔΗΜΟΣ ΑΠΕΙΡΑΝΘΙΑΣ

Α.Απεράθου                       Αρρενες: 1097      θήλεις: 885            Σύνολο: 1982

Β.Δανακός                          Αρρενες: 73          θήλεις: 90              Σύνολο: 163

3.ΔΗΜΟΣ ΒΙΒΛΟΥ

Α.Τρίποδες                          Αρρενες: 362        θήλεις: 344          Σύνολο: 706

Β.Αι Θελένης                       Αρρενες: 52          θήλεις: 45             Σύνολο: 97

Γ.Αγερσανί                        Αρρενες: 325        θήλεις: 289          Σύνολο: 614

Δ,Γαλανάδος                       Αρρενες: 174         θήλεις: 178           Σύνολο: 352

Ε.Εγγαρές                           Αρρενες: 285         θήλεις: 275           Σύνολο: 560

ΣΤ.Μέλανες                        Αρρενες: 238         θήλεις: 197           Σύνολο: 435

Ζ.Ποταμιά                           Αρρενες: 295         θήλεις: 244          Σύνολο: 539

Η.Σαγκρί                             Αρρενες: 300         θήλεις: 306          Σύνολο: 606

4.ΔΗΜΟΣ ΚΟΡΩΝΙΔΑΣ

Α.Κωμιακή                          Αρρενες: 753          θήλεις: 635          Σύνολο: 1391

Β.Απόλλων                          Αρρενες: 7               θήλεις: 3              Σύνολο: 10

Γ.Βόθροι                              Αρρενες: 421          θήλεις: 348          Σύνολο: 769

Δ.Κεραμωτή                       Αρρενες: 129           θήλεις: 88            Σύνολο: 217

Ε.Σκαδό                               Αρρενες: 255          θήλεις: 219           Σύνολο: 474

ΣΤ.Σκεπόνι                         Αρρενες: 6               θήλεις: 5               Σύνολο: 11

Ζ.Μονή Φανερωμένης     Αρρενες: 22             θήλεις: 0              Σύνολο: 22

5.ΔΗΜΟΣ ΜΑΡΠΗΣΣΗΣ

Α.Τσιπίδος                         Αρρενες: 465               θήλεις: 416            Σύνολο: 881

Β.Λιμήν                              Αρρενες: 42                 θήλεις: 0                Σύνολο: 42

Γ.Δραγουλάς                     Αρρενες: 114                θήλεις: 110            Σύνολο: 224

Δ.Μάρμαρα                       Αρρενες: 120               θήλεις: 91              Σύνολο: 211

Ε.Μονή Αγίου Γεωργίου     Αρρενες: 5               θήλεις: 0               Σύνολο: 5

6.ΔΗΜΟΣ ΝΑΟΥΣΗΣ

Α.Νάουσα                             Αρρενες: 638            θήλεις: 687           Σύνολο: 1325

Β.Καμάραι                            Αρρενες: 54               θήλεις: 36            Σύνολο: 90

Γ.Κώστος                              Αρρενες: 179             θήλεις: 179           Σύνολο: 358

Δ.Μονή Ζωοδ. Πηγής ή Λογκουβάρδας    

                                                Αρρενες: 50             θήλεις: 4                Σύνολο: 54

8.ΔΗΜΟΣ ΠΑΡΟΥ

Α.Παροικία                          Αρρενες: 1284           θήλεις: 1342        Σύνολο: 26

      Β.Λιμήν                           Αρρενες: 65               θήλεις: 0              Σύνολο: 65

Γ.Αντίπαρος ή Ελίαρος     Αρρενες: 326             θήλεις: 270          Σύνολο: 596

Δ.Μονή Χριστού Δάσους  Αρρενες: 0                 θήλεις: 27            Σύνολο: 27

9.ΔΗΜΟΣ ΤΡΑΓΑΙΑΣ

Α.Χαλκί                                Αρρενες: 79              θήλεις: 68            Σύνολο: 147

Β.Ακαδήμοι                         Αρρενες:  46             θήλεις: 43            Σύνολο: 89

Γ.Βουρβουριά                     Αρρενες: 47              θήλεις: 38            Σύνολο: 85

Δ.Δαμαλάς                          Αρρενες: 60              θήλεις: 56            Σύνολο:116

 Ε.Δαμαριώνας                   Αρρενες:  266          θήλεις: 256          Σύνολο:522

ΣΤ.Καλόξυλος                     Αρρενες: 157            θήλεις: 170          Σύνολο: 327

Ζ.Κεραμί                              Αρρενες: 53              θήλεις: 51            Σύνολο: 104

Η.Κουτσοχεράδος             Αρρενες:  61             θήλεις: 58            Σύνολο: 119

Θ.Κυνήδαρος                      Αρρενες:  283          θήλεις: 280         Σύνολο: 563

Ι.Μετόχι                               Αρρενες: 9                θήλεις: 6              Σύνολο: 15

ΙΑ.Μονή                               Αρρενες: 205           θήλεις: 174          Σύνολο: 379

ΙΒ.Μονήτσια                       Αρρενες: 28             θήλεις: 33            Σύνολο: 61

ΙΓ.Σίφενες                           Αρρενες: 16              θήλεις: 14            Σύνολο: 30

ΙΔ.Τσικαλαριό                    Αρρενες: 67              θήλεις: 54           Σύνολο: 121

ΙΕ.Φιλότι                             Αρρενες: 906           θήλεις: 847         Σύνολο: 1753

10.ΔΗΜΟΣ ΥΡΙΑΣ

Α.Λεύκαι                            Αρρενες: 900          θήλεις: 932           Σύνολο: 1832

Ο Άγιος Νικόλαος Πλανάς και η σχέση του με το Αγερσανί

    Ο Άγιος Νικόλαος  Πλανάς γεννήθηκε στη Νάξο το 1851 μ.Χ., από τον Ιωάννη και την Αυγουστίνα, το γένος Μελισσουργού.

Ο πατέρας του ήταν τότε πενήντα χρονών και η μητέρα του μόλις είκοσι έξι.

Ο παππούς του, ο κυρ Νικολάκης Πλανάς ήταν παράγοντας του νησιού με οικονομικές, κοινωνικές και άλ­λες προεκτάσεις, αν λάβει κάνεις υπόψη του ότι τα σπίτια, τα υποστατικά, οι αγροί και τα χωράφια του απλώνονταν σ' όλη σχεδόν τη Νάξο,ενώ τα πέντε παιδιά του, δυο αγόρια, ο Γιάννης και ο Βασίλης και οι τρεις θυγατέρες του, η Μαρία, η Αναστασία και η Ειρήνη στεφανώθηκαν με μέλη από τις πιο ονομαστές φαμελιές του τόπου: Μελισσουρ­γούς, Καρτάληδες, Κόκκους, Βάλβηδες, Σαραντηνούς.

                                        

                                                     Το γενεαλογικό δένδρο του Αγίου

Ο πατέρας του μικρού Νικόλα, ο καπετάν Γιάννης,ήταν από ονομαστή οικογένεια της Νάξου.

Ήταν έμπορος - καραβοκύρης. Και είχε δοσοληψίες με όλο το αρχιπέλαγος και πέρα από αυτό!

 Ενώ ή μητέρα του, η κυρά - Αυγουστίνα Μελισσουργού Πλανά, άνηκε και εκεί­νη σε παλιά, μεγάλη και αρχοντική οικογένεια της Νάξου. Ήταν ταπεινή γυναίκα, μα αυστηρή, γεμάτη πίστη και υποταγή από πεποίθηση και παράδοση.

Η οικογένεια του Αγίου και η σχέση της με το Αγερσανί.

Στους Πλανάδες ανήκε και ιδιόκτητη εκκλησία ο Αι Νικόλας καθώς και μοναστήρι,μεγάλο πλεούμενο κ.λ.π.

                                                                   Εικόνα

                          O Άγιος Νικόλαος και το παλιό πυργάκι στο Αγερσανί

Ο κυρ Νικολάκης Πλανάς είχε δωρίσει στον γιό του Γιάννη με ιδιόχειρη διαθήκη το 1835 μεταξύ των άλλων και αμπέλι ,την αγορά του όπως λέει του Φακίνου εις το Αγερσανί.

Επίσης ο ιερέας Γεώργιος Μελισσουργός, παπ­πούς του Νικόλα Πλανά, είναι κατά πάσα πιθανότητα γιος του ιερέα Μιχαήλ Μελισσουργού «πρωτόπαπα περιχώρων πόλεως Νάξου» ιδιοκτήτη του πύργου στο Αγερσανί και της εκκλησιάς τού Αγίου Νικολάου πού βρίσκεται εκεί πλάι.

Με έγγραφο μάλιστα του 1836 ο Μιχαήλ Μελισσουργός Πρωτόπαπας Περιχώρων κάτοικος του χωρίου Αγερσανί παντρεύοντας τη θυγατέρα του Μαρία με τον Δαμαριωνίτη Νικόλαο Αναπλιώτη δίδουν και προικοδοτίζουν προς αυτούς η μεν κυρία Φιλίππα δίδει προς την θυγατέρα αυτής συγκατεθέσει του συζύγου της την τρισυπόστατον εκκλησία όπου μητρόθεν εξουσιάζει εις το χωρίον Αγερσανί με ιερά βιβλία,ευαγγέλιον αργυρόν και με τα λοιπά σκεύη τους και με δυο καμπάνες,τα μητρικά της οσπήτια ανώγεια κατώγια κείμενα εις το αυτό χωρίον(Αγερσανί)καλούμενον Πυργάκι.

Από την παιδική του ηλικία ο Νικόλαος εξέφρασε την έφεση και την αγάπη του προς τα ιερά και τα όσια. Ήταν φιλακόλουθος και διακονούσε πάντοτε στο ιερό τον παππού του ιερέα Γεώργιο Μελισσουργό που τον έφερνε συχνά στην τρισυπόστατη εκκλησία του Αγίου Νικολάου που ήταν  ιδιο­κτησίας Μελισσουργών - Πραντούνηδων και της οικογένειας Ναυπλιώτη.

 Ο Νικόλαος δεν διακρινόταν ως παιδί, για κάποιες ξεχω­ριστές, πρακτικές ή άλλες ικανότητες. 

Μα συχνά έμενε μόνος του στον Άι - Νικόλα, χαμένος στον δικό  του θρησκευτικό κόσμο! 

Εξάλλου ό μικρός Νικόλας άλλοτε με  τη μητέρα του και άλλοτε με το συγγενολόι του γύριζε στους ναούς και στις πανηγύρεις του νησιού.

Μετά τον θάνατο του πατέρα του ήλθε με την μητέρα του και την αδελφή του στην Αθήνα, όπου έγινε προστάτης τους. Ενυμφεύθηκε, εχήρευσε όμως νωρίς. Η πρεσβυτέρα του απεβίωσε μόλις γεννήθηκε το παιδί τους, ο Γιαννάκης, που το μεγάλωσε μόνος.

Χειροτονείται διάκονος στις 28 Ιουλίου του 1879 μ.Χ., στο ναό Μεταμορφώσεως της Πλάκας, και μετά από πέντε χρόνια, στις 2 Μαρτίου 1884 μ.Χ., χειροτονείται Πρεσβύτερος στο ταπεινό εκκλησάκι του Αγίου Ελισσαίου, στο Μοναστηράκι. Διακονεί στο ιερό θυσιαστήριο επί 50 χρόνια περίπου (1884 - 1932 μ.Χ.), στους ναούς και του Αγίου Παντελεήμονος, κοντά στον Ιλισσό ποταμό, και της ακόμη πτωχότερης και απόμερης τότε Εκκλησίας του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου του λεγομένου «Κυνηγού», στη σημερινή οδό Βουλιαγμένης. Διακρίθηκε ως ο λειτουργικότερος ιερεύς, άνθρωπος προσευχής, του οποίου η ζωή υπήρξε και αναδείχθηκε συνεχής διακονία του Θυσιαστηρίου. Από «φυλακῆς πρωίας μέχρι νυκτός» παρέμενε στο ναό. 

Του αρκούσε για τροφή λίγο ψωμί και λίγα χόρτα, τα οποία συνέλεγε ο ίδιος, και κάποιες φορές, λίγο γάλα που του πρόσφεραν βοσκοί στην ερημική τότε περιοχή της ενορίας του. Αλησμόνητες παρέμειναν οι αγρυπνίες τις οποίες ετελούσε στο ναό του Αγίου Ελισσαίου Αθηνών. Αναφέρονται και μαρτυρίες παιδιών, ότι τον έβλεπαν κατά την διάρκεια της Θείας Λειτουργίας μεταρσιωμένο να στέκεται υπεράνω της γης.

Συνλειτούργησε με τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη και Αλέξανδρο Μωραιτίδη, που έψαλλαν στις αγρυπνίες τις οποίες ετελούσε.

Η  Εκκλησία ανεκήρυξε και επισήμως ως άγιο τον Άγιο Νικόλαο τον Πλανά κατά την 135η Συνοδική Περίοδο (1991 - 1992 μ.Χ.) του Οικουμενικού Πατριαρχείου, με εισήγηση του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Πατρών κ.κ. Νικοδήμου.

 Σύμφωνα με τον ιστοχώρο της Ιεράς Μητρόπολης Παροναξίας ο Άγιος Νικόλαος ο Πλανάς εορτάζει κατά την καθιερωμένη Πανήγυρη της 2ας Μαρτίου. Εάν όμως η ημέρα της Εορτής συμπίπτει κατά την περίοδο της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, τότε η Μνήμη του εορτάζεται κατά την επομένη Κυριακή

Ἀπολυτίκιον
Ἦχος α’. Τῆς ἐρήμου πολίτης.
Τᾶς τοῦ πλάνου παγίδας ἐκφυγῶν, ἱερώτατε, ἀπλανῶς ἐπορεύθης διὰ βίου, πατὴρ ἠμῶν, Νικόλαε ἀοίδιμε Πλανᾶ, οὐράνια χαρίσματα λαβῶν, ἀγρυπνίαις καὶ νηστείαις, ἱερουργῶν ὁσίως τῷ Κυρίῳ σου. Ὅνπερ καθικετεύων ἐκτενῶς, Νάξιον ἱεράτευμα, πρέσβευε δωρηθῆναι καὶ ἠμὶν τὸ θεῖον ἔλεος.

Κοντάκιον
Ήχος βαρύς. Επί του όρους μετεμορφώθης.
Εν παντί έθνει, καιρώ και χρόνω Θεός αμάρτυρον ουκ αφήκεν Αυτού την θείαν δόξαν και την θειότητα τους δε όντας αγίους εν τη γη αυτού και Πλανάν τον Νικόλαον εδόξασε και ημίν εδωρήσατο πρεσβευτήν, πατέρα και θερμόν εν ανάγκαις αντιλήπτορα.

Μεγαλυνάριον
Χαίροις, του Προδρόμου δούλος πιστός, των αγρυπνιών τε ο εργάτης ο θαυμαστός, χαίροις, εκκλησίας προφήτου Ελισσαίου το σέμνωμα και δόξα, πάτερ Νικόλαε!

Βιβλιογραφία

1.Βιβλίο Αγερσανί Νάξου

2.Ο Παπακαλόγερος Νικόλαος Πλανάς του Δημήτρη Φερούση εκδόσεις ΑΣΤΕΡΟΣ.

Θεοφάνεια-Φώτα στο Αγερσανί μιας άλλης εποχής

Τα Θεοφάνεια (Φώτα) παρόλο που δεν είχαν τον μεγάλο θρησκευτικό και εθιμικό χαρακτήρα των Χριστουγέννων είχαν και αυτά το δικό τους ιδιαίτερο θρησκευτικό κυρίως χρώμα.

Γράφει η Φιλίππα Καραμπάτση στην εργασία της με θέμα «Λαογραφική Συλλογή εκ του χωρίου Άγιος Αρσένιος που έγινε τα Χριστούγεννα του 1968 και έχει μεταφερθεί στο βιβλίο του Ν.Κεφαλληνιάδη «ΑΓΕΡΣΑΝΙ ΝΑΞΟΥ».

Την μέρα των Φώτων παίρνουμε αγιασμό από την εκκλησία και αγιάζουμε τα σπίτια μας, τα σκεύη μας και τα χωράφια μας ψάλλοντας τον «Ιορδάνη».

Την μέρα εκείνη αγιάζονται και τα νερά από τον παπά που ρίχνει τον σταυρό σ' ένα πηγάδι.  

Μετά ο παπάς τριγυρνά όλα τα σπίτια του χωριού για να τα αγιάσει.

Εμείς προσκυνούμε τον σταυρόν και δίνουμε λεπτά στον παπά .

Αφού αγιαστούνε τα νερά γαληνεύγουνε.

Στα δικά μου χρόνια

Κάθε φορά που έρχεται η ημέρα των Φώτων η μνήμη ανατρέχει στο χωριό τότε που ως παιδάκι με κοντά παντελόνια, βίωνα τη θεία λειτουργία των Φώτων από το ιερό, στον γεμάτο από Αγερσανιώτες Άγιο Σπυρίδωνα,τον αγιασμό που τοποθετούσε ο παπά Σταμάτης μέσα σε τσίγκινη λεκάνη  στο βορινό παράθυρο του ιερού,στους συγχωριανούς μου που θαρρείς και έπαιρναν το Άγιο Φως της Ανάστασης, πατείς με πατώ σε προσπαθούσαν να γεμίσουν τα αλουμινένια κυπελλάκια τους και τα μικρά πλαστικά παγουράκια τους εκείνα που μοιάζουν με σταμνίτσα και θεωρούνται ειδικά για τον αγιασμό.

Τον αγιασμό τον τοποθετούσανε μέσα σε ένα παγουράκι που το κρεμούσαν στα εικονίσματα και το χρησιμοποιούσανε σε κάθε περίσαταση ανάγκης όπως αυτής του ξεματιάσματος ζώων και ανθρώπων.

Παγουράκια αγιασμού

Μετά την έξοδο της ακολουθίας ο παπά Σταμάτης ο Βρούτσης  κρατώντας  στο ένα χέρι  του την αγιαστούρα με τον σταυρό και  στο άλλο ένα ματσάκι βασιλικό δεμένο σε κλωστή γυρνούσε με συνοδεία τα παιδιά του ιερού και στον Στέλιο Κάβουρα(Παπαστελιανό) όλα τα σπίτια του χωριού και τα άγιαζε βουτώντας το βασιλικό στον αγιασμό ραίνοντας τους ραίνοντας ανθρώπους και τα ζωντανά της αυλής τους.

Φωτογραφία από άλλη ελληνική γωνιά

Οι συγχωριανοί περίμεναν υπομονετικά,άνοιγαν την πόρτα τους  και αφού έριχναν ένα μεταλλικό κέρμα στην αγιαστούρα  με τον αγιασμό ένα ένα τα μέλη της οικογένειας αφού φιλούσαν το σταυρό δέχονταν στο κεφάλι το νερό του αγιασμού ενώ στη συνέχεια ο παπάς προχωρούσε και αγίαζε κάθε δωμάτιο του σπιτιού και τα οικόσιτα ζώα του σπιτιού.

Κατά την αποχώρηση της ομάδας ο νοικοκύρης ή η νοικοκυρά κέρναγαν τη συνοδεία μελομακάρονα και κουραμπιέδες δίνοντας ταυτόχρονα αβγά και λίγο κριθάρι για ευλογία της γεωργικής σοδειάς.

Πολλές νοικοκυρές ζητούσαν από τον παπά να πετάξει από το κριθάρι που του δίνανε στις κότες για να γεννούν πολλά αβγά ενώ κρατούσαν και γέννημα και το πετούσαν αργότερα στα χωράφια για να έχουν καλή σοδειά.

Να θυμίσω στους συνομήλικους ότι σε πολλά σπίτια το κοτέτσι ήταν στην αυλή ή δίπλα στο σπίτι και ότι τα αβγά ήταν νόμισμα της εποχής που το έδιναν στον παντοπώλη και αγόραζαν είδη. 

Λόγω της χωροταξικής διάταξης του χωριού η διαδικασία τελείωνε αργά το απόγευμα.

Εν των μεταξύ οι άνδρες του χωριού  με τα μουλάρια και τα γαϊδούρια τους πήγαιναν σε κάθε χωράφι και αφού αγίαζαν το πηγάδι και την στέρνα στο κατόπιν αγίαζαν το χωράφι για καλή ρίχνοντας και από το ευλογημένο κριθάρι  να φάνε τα ζώα για υγεία. 
Σήμερα την διαδικασία στο χωριό συνεχίζει ο παπά Συμεών με την τελετή του αγιασμού των υδάτων να έχει μεταφερθεί στο όμορφο λιμανάκι της Αγίας Αννας.

Την παραμονή των Φώτων τα παιδιά γυρνώντας και πάλι τα σπίτια του χωριού  λέγανε τα κάλαντα:

«Καλή σας σπέρα άρχοντες αν είναι ορισμός σας

τα θεοφάνεια θα πω να μπω στ’ αρχοντικό σας

Τα άγια Θεοφάνεια ανθρώπου σωτηρία

Που καταδέχθη ο Χριστός να μπεί στον Ιορδαvη

δια να λάβει βάπτισμα από  τον Ιωάννη.

Ο Ιωάννης βάπτιζε μεγάλην χρείαν είχε

εξ ου φωνή στον ουρανόν δεν είχεν εξουσfαν.

Ο Ιωάννης βάπτιζε με την δεξιάν του χείρα

με την ζερβιά, με την δεξιά με την μαλαματένια.

Χαρά μεγάλη εγίνουνταν εκείνη την ημέρα.

Η θάλασσα και οι ποταμοί από χαράν χορεύγαν

και πάλι από τον φόβον τους χορεύγασι και φεύγαν.

Ακόμη και το σήμερον οι ναύτες το κρατούνε

να βαφτιστούνε τα νερά στην θάλασσα να μπούνε.

Να αρμενίζουν με χαρά να λένε τον Ιορδάνη

βοήθεια να τον έχωμε τον Μέγα Ιωάννην .

Ακόμη και το σήμερον οι ιερείς γυρίζουν

με τον σταυρόν στο χέρι ντων τον κόσμον και φωτίζουν.

Χαροποιά μηνύματα να έχη η αφεντιά σας

τα άγια Θεοφάνεια να είναι βοήθειά σας.

Ας σφάξωμε τον πετεινό για θε να φύγουμε από δω

για σφάξτε μας την κότα για θα πάμε σ, άλλη πόρτα

           Η Ευαγγελία Σκουλάτου - Βάβουλα συμπληρώνει :

"Έτσι θυμάμαι και γω να γίνεται με τον Αγιασμό στην εκκλησιά και μετά με το αγίασμα από τον παπά πρώτα τον Δημήτρη και μετά τον Σταμάτη σε ένα- ένα σπίτι. Εμείς αγιάζαμε μόνοι μας μετά μια- μια ολες τις γωνίες του σπιτιού πίναμε και βάζαμε και στο σώμα μας για καλή υγεία και μετά αγιάζαμε χωράφια και πηγάδια. Όμως ποτέ δεν κρατούσαμε καθόλου στο σπίτι γιατί αυτός ο Αγιασμός έπρεπε να είναι μόνο γι αυτή την ημέρα. Εγω που έβγαινα και έλεγα και τα κάλαντα τα Φώτα θα σας πω πως τα λεγαμε:

Σήμερα τα Φώτα και οι φωτισμοί . Και χαρές  μεγάλες και οι Αγιασμοί. Κάτω στον Ιορδάνη τον ποταμό, είναι η Παναγιά η Δέσποινα με τα θυμιατήρια στα δάχτυλα. Αγιε μου Γιάννη και βαπτιστή βάφτισε και μένα Θεού παιδί να αγιαστούν οι κάμποι και τα βουνά,  να αγιαστεί κι αφέντης με την κυρά.

Λέγαμε και του χρόνου παίρναμε τον κόπο μας και φεύγαμε.Να πω ακόμα ότι αυτά τα κάλαντα τα έλεγαν πολύ λίγα παιδιά. Ίσως γιατί λόγω των προηγούμενων ημερών είχε γίνει μεγάλη κατανάλωση σε καλά φαγητά και πολλά γλυκά και τα πασατεμπάκια και τα λουκουμάκια άντε και κανένα κανταΐφι που παίρναμε από του Λιαρμή δεν μας ήταν αναγκαία. Και έφερνε κάτι κανταΐφια ο Λιαρμής ξανθά και σιροπιασμένα που αυτά και άλλα πολλά η μνήμη δεν θέλει να τα σβήσει."

«Και του Χρόνου»