Το Αγερσανί το 1940

Σε λίγες ημέρες τα ελληνόπουλα όλων των σχολικών βαθμίδων καθοδηγούμενα από τους δασκάλους τους, θα «τιμήσουν» με παρελάσεις,ποιήματα και στεφάνια σε κάποιο μνημείο πεσόντων, την αντίσταση του ελληνικού λαού,των παππούδων και των προπάππων τους δηλαδή,  κατά  της επίθεσης των Ιταλών και Γερμανών φασιστών στη χώρα και στο Έθνος μας.

Τα ελληνόπουλα του σήμερα,ίσως περισσότερο από κάθε φορά, οφείλουν να γνωρίζουν την ιστορία της περιόδου αυτής, όχι μόνο  ως εγκυκλοπαιδική γνώση που θα τους χρειαστεί σε κάποιες εξεταστικές διαδικασίες, αλλά για να αγαπήσουν αυτό τον ευλογημένο τόπο και να τον προστατεύουν έναντι όποιων απειλών όπως έπραξαν και τους τον παρέδωσαν ελεύθερο οι πρόγονοί τους. 

Η γνώση για τη συμμετοχή του χωριού μας την περίοδο του 40΄αλλά είναι σχετικά περιορισμένη τουλάχιστον όσον αφορά τα τοπικά αρχεία.

Είναι βέβαιο ότι πολλοί νέοι Αγερσανιώτες κατατάγηκαν στον ελληνικό στρατό και πολέμησαν γενναία στα μέτωπα του πολέμου.Ομως η δράση τους έμεινε στα στενά όρια της οικογένειάς τους και του χωριού και αργότερα έσβησε στο πέρασμα των χρόνων.

                                         

Τη φωτογραφία μου έστειλε η Μαρία Ι.Μαργαρίτη και εικονίζονται από αριστερά ο παππούς της Δημήτριος Ι.Μαργαρίτης(Λυκουρίνης) και δεξιά του ο Κυριάκος Σ.Δημητροκάλλης(Κυριάκαρος).

Στην έρευνα  του Ορεινού Αξώτη που δημοσιεύθηκε την 27-10-2015 με θέμα  "Νάξος 28 Νοεμβρίου 1940 & οι πρώτοι Νάξιοι τραυματίες",αναφέρονται επώνυμα τραυματιών που θυμίζουν ότι οι πολεμιστές αυτοί μπορεί να ήταν αγερσανιώτες μπορεί όμως και όχι αφού τα ίδια επώνυμα απαντώνται σε αρκετά χωριά του νησιού μας.

Ένα μήνα μετά την έναρξη του ελληνοϊταλικού πολέμου γράφει το Ναξιακό Μέλλον :

Νάξος 28 – 11 – 1940

Η κήρυξη του πολέμου προκάλεσε στη νήσο μας ζωηρότατες εκδηλώσεις υπέρ της Α.Μ. του Βασιλέως και του Εθνικού Κυβερνήτου . Ολόκληρος ο λαός της Νάξου ηγέρθη σύσσωμος για να προσφέρει τις υπηρεσίες του στην πατρίδα και να τη βοηθήσει στην επιστράτευση της . Μικροί και μεγάλοι διαπνέονται από τον ίδιο ενθουσιασμό και τα ίδια πατριωτικά αισθήματα και κοινός υπήρξε ο πόθος να πολεμήσουμε για την τιμή και την ελευθερία μας.

Και …..Σε όλα τα χωριά εψάλλησαν δοξολογίες και έγιναν παρελάσεις και σημαιοστολισμοί . Στη πόλη της Νάξου εψάλη δοξολογία χοροστατούντος του Μητροπολίτη μας ο οποίος εκφώνησε λόγο στον οποίο τόνισε τη σημασία της καταλήψεως της Ελληνικής Κορυτσάς και απεύθυνε έκκληση στον Ναξιακό Λαό να συνεισφέρει στον έρανο υπέρ των μαχόμενων στρατιωτών μας.

Επώνυμα που θυμίζουν Αγερσανί

1. 4^ον Στρατ. Νοσοκομείο : Ε.Δ.Μαργαρίτης

2.5^ον Στρατ. Νοσοκομείο :  Ν.Α.Σέργης

3.7^ον Στρατ. Νοσοκομείο : Ν.Ε.Δημητροκάλλης , Ν.Ε.Ναυπλιώτης

και Δ.Ε.Μαργαρίτης (δεν αναφέρεται ο τόπος νοσηλείας )

Στο βιβλίο Αγερσανί αναφέρονται επίσης ως τραυματίες αγερσανώτες οι :

1.Παντελής Γ.Χίος

2.Μανόλης Γ.Καλογείτονας

(τα επώνυμα αναφέρονται και σκοπίμως μήπως αποκτήσουμε κάποια πληροφορία από τους αναγνώστες μας.)

 Στο Ηρώον του χωριού αναφέρονται για την περίοδο αυτή ως πεσόντες στο μέτωπο τα ονόματα των :

1.Πρεβόλη Χριστόδουλου του Αντωνίου  που σκοτώθηκε στις 15 Απριλίου 1941 στη Καστοριά

2.Ρεφενέ  Κυριάκου  του Κωνσταντίνου  που σκοτώθηκε στις 11 Φλεβάρη του 1941.

Δεν αναφέρεται και δεν γνωρίζω τους λόγους το όνομα του Φώτη Εμμ. Καπρή που σκοτώθηκε στο αλβανικό μέτωπο το 1940.
Σύμφωνα με προφορικές μαρτυρίες ο Φώτης βρισκόταν ως τραυματίας πολέμου στο νοσοκομείο Ιωαννίνων το οποίο βομβαρδίστηκε και σκοτώθηκε εκεί μαζί με πολλούς άλλους συμπολεμιστές του.

           Φωτογραφία του Φώτη Καπρή(από τη φωτογραφική συλλογή της Ευαγγελίας Κ.Δημητροκάλλη)
(O Φώτης Εμμ.Καπρής ήταν αδελφός του Χρήστου Καπρή, Φλώρας Καλογείτονα και Δημητρούλας Καρεγλά.

Ο Φώτης Καπρής δεξιά και αριστερά ο Νικόλαος Αρτ,Χίος

Φωτογραφία από το φωτογραφικό αρχείο της Αρτεμισίας Χίου_Αναγνωστοπούλου

Οι τοπικές Αρχές του Αγερσανιού οφείλουν να ερευνήσουν για  τον άνθρωπο αυτόν και να αναγράψουν το όνομά του στην στήλη του Ηρώον του χωριού.

Το όνομά του επίσης αναφέρεται στο βιβλίο Αγερσανί Νάξου.

Την  1^η Σεπτεμμβρίου παλαιότερου χρόνου σε  μια σχετικής δημοσίευση είχα γράψει όσον αφορά το Ηρώον.

«Σε ανάμνηση και σεβασμό στους πεσόντες για την πατρίδα το Δημοτικό Διαμέρισμα του χωριού οφείλει, κατά τη γνώμη μου να εκσυγχρονίσει το Ηρώον.
1. γιατί η κακογουστιά της  επανεγγραφής των ονομάτων  είναι εμφανής,
2.γιατί δεν αναγράφεται ο χρόνος και ο τόπος που οι άνθρωποι αυτοί έχασαν τη ζωή τους»
3.γιατί υπάρχουν και άλλοι που δεν αναγράφονται και τους οφείλουμε την ίδια τιμή και σεβασμό μνήμης.

Ιστορικό ντοκουμέντο για την αντίσταση του Αγερσανιού αλλά και του νησιού μπορεί να χαρακτηριστεί και η επίσημη έκθεση  των Αγερσανιωτών ανώτατων αξιωματικών Κωνσταντίνου Ζώρου και Ευστάθιου Ορφανού που παρατίθεται παρακάτω:

Σύμφωνα δε με τον Ναξιακό τύπο της εποχής   η συμμετοχή του Αγερσανιού στον πόλεμο αυτό ήταν: