Ἀγιος Προκόπιος

Στο κέντρο της δυτικής παραλιακής ζώνης του νησιού βρίσκεται ἀπομονωμένο μα ὄχι ξεχασμένο το ξωκλήσι του Ἀη Προκόπη.

Πότε κτίστηκε το ἐκκλησάκι και ἀπό ποιους δεν μας εἴναι γνωστό.

Ο ὄρμος πάντως του Ἀγίου Προκοπίου ἀποτέλεσε το φυσικό λιμάνι του νησιού και ἀπάγγειο για πολλά πλοία μικρά και μεγάλα, ὄταν οι βοριάδες χτυπούσαν ἀνελέητα τη θάλασσα.

Οι Ἐνετοί,ὄπως ἀναφέρεται στο βιβλίο Ἀγερσανί Νάξου, συχνά ἄραζαν στον ὄρμο του Ἀγίου Προκοπίου και ἀπό ἐκεί ἐξορμούσαν σε πειρατικές ἐπιδρομές στο χωριό και στην ὑπόλοιπη περιοχή.Η παράδοση ἀναφέρει ὄτι ἀγανακτισμένοι οι Ἀγερσανιώτες πήραν τα ὄπλα και νίκησαν σε μάχη τους Ἐνετούς στην περιοχή του χωριού που σήμερα ὀνομάζεται Σφαή(ἀπό σφαγή).

Ἐκτός ὄμως ἀπό τους Ἐνετούς και ἄλλοι κουρσάροι και πειρατές ἔβρισκαν ἀγκυροβόλιο και ἔκαναν ἐπιδρομές στο νησί ὄπως οι Τουρκοκρητικοί,που πάλι η παράδοση ἀναφέρει, ὄτι μια ὀμάδα τους ἐξόντωσε με σφαγή ἔνας βοσκός στη Στελίδα που ὀνομάζονταν Γιάννης Μαργαρίτης,πατέρας του Κυριάκου Μαργαρίτη(Κυριακοζούλη).

Η δράση λοιπόν της περιοχής ἐνδεχομένως να ὀδήγησε τους ἀπλοικούς Ἀγερσανιώτες χριστιανούς να χτίσουν για προστασία,  ἐκκλησάκι  του Ἀγίου Προκοπίου ὀ ὀποίος ὠς γνωστόν με το ὄνομα Νεανίας ξεκίνησε με ἐντολή του Διοκλητιανού ὠς διώκτης των χριστιανών για να καταλήξει Χριστιανός και διώκτης των Σαρακηνών πειρατών.

Το τοπίο της Στελίδας στην περιοχή της ὀποίας βρίσκεται το ξωκλήσι ἤταν ἄγριο, βραχώδες και πετρώδες ,γεμάτο φρύγανα,φίδια και με ἐλάχιστη βλάστηση την ὀποία βοσκούσαν τα γιδοπρόβατα μερικών ἀγερσανιωτών βοσκών που διέμεναν σχεδόν μόνιμα στην περιοχή και κατέβαιναν στο χωριό τις Κυριακές,γιορτές και στις ἐκλογές.

Αγιος Προκόπιος(1965)

Ανάρτηση φωτ.Στέφανος Κληρονόμος

Η μνήμη του Ἀγίου Προκοπίου τιμάται στις 8 Ἰουλίου.Τότε οι λιγοστοί κάτοικοι της Στελίδας εἴχαν την εὐκαιρία να τιμήσουν τον Ἀγιό τους και να φιλέψουν στις στάνες και τους πετρόχτιστους μιτάτους τους συγχωριανούς τους που κατέφθαναν ἀπό βραδύς την παραμονή με τα γαιδούρια και τα μουλάρια τους.

Σιγά σιγά με το πέρασμα των χρόνων και την ἐξέλιξη το αὐστηρὸ  θρησκευτικό τελετουργικό ἐπεκτάθηκε σε πανηγύρι και μάλιστα στο πρώτο μεγάλο καλοκαιρινό πανηγύρι του χωριού,ἀν και εἴχαν προηγηθεί αὐτά των Ἀγίων Πάντων και του Ἀγίου Πέτρου.

Δεν ἔχω στοιχεία για το πώς και πότε  ἐκφράστηκε η πανηγυρική διάθεση των συγχωριανών μου. Οι ἀναμνήσεις μου για τον πανηγυρικό χαρακτήρα της γιορτής ξεκινούν ἀπό τα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του 1970 που οι πρώτοι ἐπαγγελματίες της περιοχής ἔβαλαν βιολιά και ἔκαναν ἔνα ὄμορφο πανηγύρι παραμονή και ἀνήμερα.

Ζύες έβαζαν ο Κώστας  Μαργαρίτης(Τσομπάνης) που η ταβέρνα του απέχει λίγα μέτρα από το εκκλησάκι ,ο Ιάκωβος Κάβουρας(Λογαρογιάκουμος),ο Γιάννης Μαργαρίτης(Μπούνης) και δεν είμαι σίγουρος αλλά νομίζω ότι για κάποιες χρονιές βιολιά έβαζε και ο Μήτσος Κατερίνης(Μουμούης). 

Σὴμερα το τοπίο της περιοχής και της ἐκκλησίας  ἔχει ἀλλάξει.Ο περιβάλλων χώρος ἔχει διαμορφωθεί σε ἔνα ὄμορφο αὐλόγυρο με λουλούδια και νερό .Οι προσκυνητές προστατεύονται ἀπό σκέπαστρο και η  ἀνοικοδόμιση ἔχει καλύψει το βόρειο τμήμα της ἐκκλησίας.

Αγιος Προκόπιος(1969)

Ανάρτηση φωτ.Στέφανος Κληρονόμος

Η παραλία του Ἀγίου Προκοπίου  εἴναι παγκοσμίως γνωστή και ξεχωριστή προσφέροντας  χαλάρωση και εὐχαρίστηση στα ἐκατομμύρια των ἐπισκεπτών της με την μοναδική ἀμμουδιά και τα καταγάλανα καθαρά και κρύα νερά.

Αγιος Προκόπιος(1992)

Φωτ.Ι.Μελισσουργός

Το ἐκκλησάκι μέχρι προσφάτως είχε  την φροντίδα της οἰκογένειας του Σταμάτη Μαργαρίτη(Τρατάρη) με τελευταίο τον γαμβρό του Δημήτρη Κάβουρα (του Μπειρικογιάννη) που το περιποιούνταν  και το ἐτοίμαζε για τη γιορτή του.
Σήμερα την εὐθύνη για την ἐκκλησία και την κατάστασή της  ἔχει ἀναλάβει ο ἐφημέριος του χωριού παπά Συμεών.

Αγιος Προκόπιος 2017

Φωτ.Ι.Μελισσουργός

Αγιος Προκόπιος 2018

Φωτ.Ι.Μελισσουργός

Αγιος Προκόπιος 2017

Φωτ.Ι.Μελισσουργός

Ὀσα χρόνια και να περάσουν οι Ἀγερσανιώτες θα τιμούν τον Ἀη Προκόπη και ο Ἀγιος Προκόπιος θα γαληνεύει τους ναυτικούς μας σε δύσκολες ὤρες και θα προσφέρει σκιά και τη δροσιά της θάλασσάς του στους ἐπισκέπτες του.

 Με την εὐκαιρία θέλω να εὐχαριστήσω τον φίλο και καθηγητή Στέφανο Κληρονόμο για την προσπάθειά του να διασώσει την ἰστορία του νησιού μας  μέσα ἀπό το φωτογραφικό και ἔντυπο ὑλικό που συγκεντρώνει.